1. Inleiding evaluatie

1.1 Evaluatie van het leren en om te leren

Probleemstelling

"Evaluatie: eindpunt of motor?"

Terugblik naar het didactisch model

Lesdoelen leid je af uit de curriculumdoelen voor de groep waaraan je lesgeeft (bijv. eindtermen, leerplannen) maar ze moeten ook afgestemd zijn op wat die lerenden al kennen en kunnen. Evaluatie (beginsituatie, leervorderingen, leerproces, ...) loopt daarom als een rode draad door het model.

Constructive "alignment"

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

  De kernboodschap over "alignment"  zit in de pijlen: Wat de student moeten kunnen (leerdoelen) is datgene wat ook moet getoetst worden (evaluatie) en dus datgene dat tijdens de leeractiviteiten aan bod moet komen.

6

1.2 Casussen

1. Inleiding evaluatie

1.

We vinden het belangrijk dat leerlingen gemotiveerd blijven en geven dan ook positieve commentaar wanneer er iets lukte (bijv. tijdens de wiskundeles), zelfs al is het maar een heel kleine stap vooruit. Op het rapport zien we daar niets van terug in het cijfer van wiskunde, want ofwel maakte het geen deel uit van de toets, ofwel is het ‘goede cijfer’ verdronken in het geheel.

www.wooclap.com/QCROJX

1.

We vinden het belangrijk dat leerlingen gemotiveerd blijven en geven dan ook positieve commentaar wanneer er iets lukte (bijv. tijdens de wiskundeles), zelfs al is het maar een heel kleine stap vooruit. Op het rapport zien we daar niets van terug in het cijfer van wiskunde, want ofwel maakte het geen deel uit van de toets, ofwel is het ‘goede cijfer’ verdronken in het geheel.

2.

​We proberen elke leerling zo goed mogelijk te begeleiden en daartoe organiseren we dikwijls differentiatiemomenten. Op het rapport echter komen alleen maar punten van toetsen die voor iedereen dezelfde zijn en vinden we van de differentiatie niets meer terug.​

www.wooclap.com/QCROJX

1.

We vinden het belangrijk dat leerlingen gemotiveerd blijven en geven dan ook positieve commentaar wanneer er iets lukte (bijv. tijdens de wiskundeles), zelfs al is het maar een heel kleine stap vooruit. Op het rapport zien we daar niets van terug in het cijfer van wiskunde, want ofwel maakte het geen deel uit van de toets, ofwel is het ‘goede cijfer’ verdronken in het geheel.

2.
We proberen elke leerling zo goed mogelijk te begeleiden en daartoe organiseren we dikwijls differentiatiemomenten. Op het rapport echter komen alleen maar punten van toetsen die voor iedereen dezelfde zijn en vinden we van de differentiatie niets meer terug.

3.

Omdat bij een toets bleek dat Jören het niet goed kon, begeleiden we hem nogmaals, laten de toets een tweede keer doen en merken dat het nu wel lukt. Op het rapport komt er echter het gemiddelde van de toets en de herhalingstoets te staan. Wat is de boodschap ?

www.wooclap.com/QCROJX

1.

We vinden het belangrijk dat leerlingen gemotiveerd blijven en geven dan ook positieve commentaar wanneer er iets lukte (bijv. tijdens de wiskundeles), zelfs al is het maar een heel kleine stap vooruit. Op het rapport zien we daar niets van terug in het cijfer van wiskunde, want ofwel maakte het geen deel uit van de toets, ofwel is het ‘goede cijfer’ verdronken in het geheel.

2.

We proberen elke leerling zo goed mogelijk te begeleiden en daartoe organiseren we dikwijls differentiatiemomenten. Op het rapport echter komen alleen maar punten van toetsen die voor iedereen dezelfde zijn en vinden we van de differentiatie niets meer terug.

3.
Omdat bij een toets bleek dat Jören het niet goed kon, begeleiden we hem nogmaals, laten de toets een tweede keer doen en merken dat het nu wel lukt. Op het rapport komt er echter het gemiddelde van de toets en de hertoets te staan. Wat is de boodschap ?

4.
Bij het zwemmen durfde Marloes in september haar hoofd nog niet onder water stoppen. Maar de kentering kwam er en in het midden van het jaar (terwijl de anderen al lustig baantjes trokken) kon zij reeds een beetje drijven. Op het einde van het jaar slaagde ze er in om een hele breedte over te zwemmen. Op het eindrapport, waar de drie trimesters werden bij elkaar geteld stond echter een 5, want dat was het gemiddelde van de drie trimesters. Dus daar kon Marloes ineens maar de helft meer.

www.wooclap.com/QCROJX

1.

We vinden het belangrijk dat leerlingen gemotiveerd blijven en geven dan ook positieve commentaar wanneer er iets lukte (bijv. tijdens de wiskundeles), zelfs al is het maar een heel kleine stap vooruit. Op het rapport zien we daar niets van terug in het cijfer van wiskunde, want ofwel maakte het geen deel uit van de toets, ofwel is het ‘goede cijfer’ verdronken in het geheel.

2.

We proberen elke leerling zo goed mogelijk te begeleiden en daartoe organiseren we dikwijls differentiatiemomenten. Op het rapport echter komen alleen maar punten van toetsen die voor iedereen dezelfde zijn en vinden we van de differentiatie niets meer terug.

3.
Omdat bij een toets bleek dat Jören het niet goed kon, begeleiden we hem nogmaals, laten de toets een tweede keer doen en merken dat het nu wel lukt. Op het rapport komt er echter het gemiddelde van de toets en de hertoets te staan. Wat is de boodschap ?

4.
Bij het zwemmen durfde Marloes in september haar hoofd nog niet onder water stoppen. Maar de kentering kwam er en in het midden van het jaar (terwijl de anderen al lustig baantjes trokken) kon zij reeds een beetje drijven. Op het einde van het jaar slaagde ze er in om een hele breedte over te zwemmen. Op het eindrapport, waar de drie trimesters werden bij elkaar geteld stond echter een 5, want dat was het gemiddelde van de drie trimesters. Dus daar kon Marloes ineens maar de helft meer.

5.

Marian en Tom hebben allebei 7 op 10. Toch zeggen we tegen Tom dat het ‘beter’ kan en feliciteren we Marian. Hebben we het dan over de beheersing van (een) doelstelling(en) of over de inspanning die ervoor geleverd werd ?

www.wooclap.com/QCROJX

1.

We vinden het belangrijk dat leerlingen gemotiveerd blijven en geven dan ook positieve commentaar wanneer er iets lukte (bijv. tijdens de wiskundeles), zelfs al is het maar een heel kleine stap vooruit. Op het rapport zien we daar niets van terug in het cijfer van wiskunde, want ofwel maakte het geen deel uit van de toets, ofwel is het ‘goede cijfer’ verdronken in het geheel.

2.
We proberen elke leerling zo goed mogelijk te begeleiden en daartoe organiseren we dikwijls differentiatiemomenten. Op het rapport echter komen alleen maar punten van toetsen die voor iedereen dezelfde zijn en vinden we van de differentiatie niets meer terug.

3.
Omdat bij een toets bleek dat Jören het niet goed kon, begeleiden we hem nogmaals, laten de toets een tweede keer doen en merken dat het nu wel lukt. Op het rapport komt er echter het gemiddelde van de toets en de hertoets te staan. Wat is de boodschap ?

4.
Bij het zwemmen durfde Marloes in september haar hoofd nog niet onder water stoppen. Maar de kentering kwam er en in het midden van het jaar (terwijl de anderen al lustig baantjes trokken) kon zij reeds een beetje drijven. Op het einde van het jaar slaagde ze er in om een hele breedte over te zwemmen. Op het eindrapport, waar de drie trimesters werden bij elkaar geteld stond echter een 5, want dat was het gemiddelde van de drie trimesters. Dus daar kon Marloes ineens maar de helft meer.

5.

Marian en Tom hebben allebei 7 op 10. Toch zeggen we tegen Tom dat het ‘beter’ kan en feliciteren we Marian. Hebben we het dan over de beheersing van (een) doelstelling(en) of over de inspanning die ervoor geleverd werd ?

6.

Robbe leerde graag in de lagere school, maar in het derde trimester van het tweede jaar secundair wil hij niet meer studeren voor een aantal vakken, want daar heeft hij al ‘genoeg’ punten voor.

www.wooclap.com/QCROJX

Surf naar https://padlet.com/wkeyaerts/evalueren

1. Inleiding evaluatie

1.3 Wat betekent evalueren?

• Meten: Juist, valide en betrouwbaar instrument om te meten & registreren of doelen bereikt worden
• Beoordelen: Wanneer is het goed (genoeg)?
• Beslissen: Beslissing (sanctionerende of didactische beslissingen)
• Rapporteren: Terugkoppeling aan betrokkenen in overeenstemming met het doel van de evaluatie

PDC(R)A -cirkel

1. Inleiding evaluatie

1.4 Evalueren om te leren

Van test- naar evaluatiecultuur

We willen leerlingen meer meegeven dan enkel kennis: we werken aan kennis, vaardigheden, attitudes.

Dit kunnen we niet evalueren met enkel klassieke kennistoetsen.

Evaluatie VAN leren

Evaluatie OM te leren

2. Stellingenspel

Evaluatie

waarom

wat

wie

waarmee

rapportage

hoe

?

Voorbereiden stelling in expertgroepen (15min)

1. Waarom evalueren?​
2. Wat evalueren?
   Rea Richard, Charlotte Uytterhaeghen, Tjorven Laurent, Jolan Witters, Fanny Hubert, Christophe Nieuwets
    
3. Waarmee evalueren?
4. Wie evalueert?
   Gitte Verdoodt, Livia Hoeben, Sarah Vanbellingen, Ismail El Habouchi, Katrien Van De Winckel, Vincent Punie
    
5. Hoe evalueren?
6. Rapporteren?
   Ann Olaerts, Oumayma Azibou, Zoë Van Vooren, Gerrit Pierreux, Kim Deloose, Lewelyn Buidin, Siglinde Van Den Bossche

Opzet Stellingenspel

 Je stemt eens of oneens door je status in te stellen:

Korte terugkoppeling

Stelling wordt gepresenteerd door experten

 experten lichten stelling toe

Voorbereiden stelling in expertgroepen (15min)

1. Waarom evalueren?
   Katrijn, Nadine, Tanja, Christophe, Marc, Arno, Jens, Stefan​
2. Wat evalueren?
   Sara, Magali, Henk, Mieke, Gorik, Annick, Hugo, Steven
    
3. Waarmee evalueren?
   Riet, Yoline, Sam, Laurence, Fatima, Charlotte M, Evie, Ine
4. Wie evalueert?
   Harald, Famke, Filip, Tillo, Cathy, Karen, Sarah
    
5. Hoe evalueren?
   Bénédicte, Ivan, Barbara, Liselot, Khadija, Alistair, Arnout
6. Rapporteren?
   Charlotte B, Ilkje, Ella, Fien, Sinem, Bo, Niels

2.1 Waarom evalueren?

Stelling

Evalueren laat me als leraar toe om te beoordelen en beslissen of mijn leerlingen klaar zijn om het volgend trimester aan te vatten.
Dat is waarom ik evalueer.

waarom

waarom

Evaluatie VAN leren

Evaluatie OM te leren

summatieve evaluatie:

aan het eind van het leerproces

- onderwijsdoelen beoordelen en beslissen (leerkracht)

- leerproces/resultaat beoordelen (leerling)

formatieve evaluatie:

tijdens het leerproces

- onderwijsdoelen opvolgen en ondersteuning bijsturen (leerkracht)

- om leerproces (bij)sturen/ ondersteunen (leerling)

'Assessment'

'Test'

2.2 Wat evalueren?

Stelling

Als leraar gaat mijn totale focus naar het behalen de beoogde leerresultaten, wat ik op het einde van elke lessenreeks evalueer.
Hoe de leerlingen dit doel bereiken kan ik niet evalueren.  

https://www.flickr.com/photos/slapers/5332957359

https://pxhere.com/en/photo/570062

wat

Evaluating the journey   ...   or the destination?

wat

Product

Proces

Het resultaat van het leerproces

Het verloop van het leerproces

+

wanneer

  bij de start                            tussentijds                              bij het eind

  product           proces           product            proces             product

(beginsituatie)

Het tijdstip van evaluatie houdt niet noodzakelijk verband met 'summatief' of 'formatief' !  

2.3 Waarmee evalueren?

Stelling

Met gesloten vragen kan je onvoldoende alle cognitieve lesdoelen evalueren.

Toetsvorm en -inhoud moeten congruent zijn met de vooropgestelde doelen.

Waarmee

Klassieke toetsen

* Gesloten vragen

• juist/foutvragen

• sorteervragen

• rangschikvragen

• meerkeuzevragen

• classificatievragen

* Open vragen (korte of essayvragen)

1. Cognitieve ontwikkeling (denkactiviteiten)
2. Affectieve ontwikkeling (waardegebonden vaardigheden)
3. Psychomotorische ontwikkeling (fijne motoriek, zintuiglijke en fysieke vaardigheden)
4. Meta-cognitieve ontwikkeling (denken over het eigen denken)
5. Interpersoonlijke ontwikkeling (omgaan met anderen)

Waarmee

Stelling

Niet-cognitieve doelstellingen kun je niet evalueren met een klassieke toets

Waarmee

Evalueren van vaardigheden, attitudes

en competenties:

• zo authentiek mogelijk
• gebruikmakend van verschillende instrumenten
• observatiewijzers gebruiken.

1. Cognitieve ontwikkeling (denkactiviteiten)
2. Affectieve ontwikkeling (waardegebonden vaardigheden)
3. Psychomotorische ontwikkeling (fijne motoriek, zintuiglijke en fysieke vaardigheden)
4. Meta-cognitieve ontwikkeling (denken over het eigen denken)
5. Interpersoonlijke ontwikkeling (omgaan met anderen)

Waarmee

Praktijktoets

Simulatietoets

Casus

Inspanningscontract

Logboek

Portfolio

Observatielijst

SAM-schalen

...

Voorbeelden

2.4 Hoe evalueren?

Stelling

Voor 'kwaliteitsvolle' evaluatie is een combinatie van verschillende evaluatie-instrumenten vereist (vb. klassieke toets, rollenspel én simulatie).

Stelling

Drie doelmatigheidseisen:

• Validiteit = de evaluatie meet wat je bedoelde te meten zodat de juiste conclusies getrokken kunnen worden

          * Tip: denk aan filmpje 'zwemmen' (https://www.youtube.com/watch?v=80eD4g395lg&t=7s)

• Betrouwbaarheid = bij herhaald gebruik onder gelijke condities worden dezelfde resultaten bekomen (toevallige, niet bedoelde factoren zoals tijdsdruk of lawaai mogen geen invloed uitoefenen)​
• Efficiëntie = afwegen van het bekomen van relevante informatie binnen de beschikbare tijd en middelen

Hoe?

Kwaliteitsvolle evaluatie moet zich richten op doelmatigheid

= de evaluatie beantwoordt aan het vooropgestelde doel

Stelling

Als leraar is het objectiever of eerlijker om toetsen leerling per leerling te verbeteren in plaats van vraag per vraag.  

Drie billijkheidseisen:

• Objectiviteit = persoonlijke kenmerken van leerlingen mogen geen effect hebben op de evaluatie, elke leerling moet gelijke kansen krijgen

          * Tip: vraag per vraag verbeteren verhoogt de objectiviteit omdat je kijkt naar de vraag

             en niet naar de leerling

• Transparantie= het voorzien van de nodige informatie voor een optimale voorbereiding op en adequate uitvoering van de evaluatie
• Normering = gebruik makend van vooraf bepaalde normen of evaluatiestandaarden 

          * Tip: kijkwijzers/evaluatiewijzers

​

Hoe?

Kwaliteitsvolle evaluatie moet zich richten op billijkheid

= de evaluatie is eerlijk, elke leerling krijgt dezelfde behandeling

Hoe?

2.5 Wie evalueert?

Stelling

Leerlingen betrekken bij evaluatie is zinloos.

Wie?

Traditioneel

Bredere betrokkenheid

de leerkracht

• op het product, taakgericht en/of op groepsgebeuren
• leerkracht bepaalt criteria voor de beoordeling

de leerling(en)

• de leerling - zelfevaluatie
• de medeleerlingen - peerevaluatie
• leerkracht en leerlingen samen  - co-evaluatie

(externen)

Tip

Neem beoordelingen door leerlingen (zelfevaluatie, peerevaluatie en co-evaluatie) mee in de eindbeoordeling, anders lijkt het alsof de leerkracht dit onbelangrijk vindt.

2.6 Rapporteren

stelling

Een rapport heeft als belangrijkste doel ouders te informeren over hoe de leerling het doet op school.

Rapporten geven...

• ouders informatie over hoe hun kind het doet op school (op verschillende vlakken!)
• leerlingen informatie over hun leerproces (op verschillende vlakken!)
• leerkrachten informatie over de voortgang van leerlingen (op verschillende vlakken!)

stelling

Alleen cijferrapporten zijn duidelijk.

1. Cognitieve ontwikkeling (denkactiviteiten)
2. Affectieve ontwikkeling (waardegebonden vaardigheden)
3. Psychomotorische ontwikkeling (fijne motoriek, zintuiglijke en fysieke vaardigheden)
4. Meta-cognitieve ontwikkeling (denken over het eigen denken)
5. Interpersoonlijke ontwikkeling (omgaan met anderen)

Rapporteren

Leerdoelen bepalen (best) hoe je rapporteert

Cijfers?

Let erop dat alle aspecten (evenveel) aandacht krijgen en dat men zich niet blindstaart op cijfers want...

Doel van het rapport?

het rapport is ook een communicatiemiddel om het leerproces te bevorderen. En dat vraagt...

Positieve feedback en groeikansen

concrete  strategieën en acties om het leerproces te verbeteren. Zodat...

Wederzijdse communicatie

het rapport met leerling en ouders besproken kan worden. Inbreng van leerlingen en ouders over het leerproces is belangrijk!

Immers...

De rapporten moeten afgestemd zijn op de werkwijze in de klaspraktijk en omgekeerd.

Formatief? Summatief? Breed evalueren?

Dit kan je als leraar niet altijd op eigen houtje bepalen...

2.7 Terugblik 

MEDEDELINGEN

Krachtige leeromgeving

Voorbereidende opdracht - Sessie 4

Krachtige leeromgeving

Reflecterend en Onderzoekend Handelen - Sessie 5

Krachtige leeromgeving

Reflecterend en Onderzoekend Handelen - Sessie 5

Stagegesprek Vakdidaktiek 1

3. Werkmoment

Stap 1 (vorige sessie)

• Kies je leerplandoelstelling.
• Formuleer o.b.v. de leerplandoelstelling(en) leerdoelen.
  • houd rekening met de niveau's van Bloom (gedragsniveaus)
  • houd rekening met de domeinen

1. Cognitieve ontwikkeling (denkactiviteiten)
2. Affectieve ontwikkeling (waardegebonden vaardigheden)
3. Psychomotorische ontwikkeling (fijne motoriek, zintuiglijke en fysieke vaardigheden)
4. Meta-cognitieve ontwikkeling (denken over het eigen denken)
5. Interpersoonlijke ontwikkeling (omgaan met anderen)

Stap 2 (vorige sessie)

• Formuleer lesdoelen (die congruent zijn met het leerplandoel) die nodig zijn om het leerplandoel te realiseren.
• Hou rekening met constructive alignment!

leer-

activiteiten

evaluatie

leerdoelen

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

Vereist je leerplandoel een lesopbouw (en leeractiviteiten) die (vooral) behavioristisch, cognitivistisch of constructivistisch is (zijn)? Of een combinatie?

Stap 3 (vorige sessie)

Leerlingen kunnen de verschillende onderdelen van een microscoop benoemen

Leerlingen kunnen de verschillende onderdelen van een microscoop benoemen

Leerlingen kunnen een microscoop gebruiken

Leerlingen kunnen de verschillende onderdelen van een microscoop benoemen

Leerlingen kunnen een microscoop gebruiken

Leerlingen kunnen respectvol luisteren naar elkaars meningen

Pas het kader evalueren

(wie, wat, waarmee, waarom en hoe en rapporteren) toe op je miniles 

Stap 4 (deze sessie)

Leerlingen kunnen de verschillende onderdelen van een microscoop benoemen

Leerlingen kunnen de verschillende onderdelen van een microscoop benoemen

Leerlingen kunnen een microscoop gebruiken

Leerlingen kunnen respectvol luisteren naar elkaars meningen

Break-out miniles

breakoutroom 1

breakoutroom 2

breakoutroom 3

breakoutroom 4

breakoutroom 5

breakoutroom 6

breakoutroom 7

breakoutroom 8

breakoutroom 9

breakoutroom 10

breakoutroom 11

Biologie

Chemie

Cultuurwetenschappen

Economie

Engels

Frans

Fysica

Gedragswetenschappen

Geschiedenis

Gezondheidswetenschappen + Farma

Overig