Lesverloop

Leerdoelen

Leren van een individuele leerling/student/cursist of klein groepje leerlingen/studenten/cursisten begeleiden.

1.1. Zelfdeterminatietheorie

Storytime: wie is het meest gemotiveerd?

• Student A heeft zeer veel verschillende soorten motivatie: enerzijds vindt de student dat leraren een zeer belangrijke functie hebben in de samenleving en dit een heel waardevol beroep is, anderzijds is er ook werkzekerheid door het tekort aan leraren. Daarnaast zit het lerarenberoep in de familie: beide ouders van de student zijn leraar en de student weet zeker dat de ouders trots gaan zijn wanneer dit diploma behaald wordt.
   

• Student B haalt heel veel plezier en drive uit het maken van lessen, voor de klas staan en het begeleiden van het leerproces van leerlingen. Om dit nog beter te doen, volgt de student de lerarenopleiding.

Text

Wie is het meest gemotiveerd?

Wie is het meest gemotiveerd?

Niet kwantiteit maar kwaliteit van motivatie telt.

Zelfdeterminatietheorie

Edward Deci & Richard Ryan

Figuur 1. Het zelfdeterminatiecontinuüm van gecontroleerde tot autonome motivatie. Herdrukt uit De Zelf-determinatie Theorie: kwalitatief goed motiveren op de werkvloer door A. Van den Broeck, M. Vansteenkiste, H. De Witte, W. Lens en M. Andriessen, 2009, Gedrag en organisatie, 22 (4), p. 323.

Waar situeert jouw motivatieprofiel?

Zet een pin

Break-out rooms (15 min)

Zoek bij  externe, geïntrojecteerde, geïdentificeerde; geïntegreerde & intrinsieke motivatie een voorbeeld uit jullie motivatieprofielen.

Figuur 1. Het zelfdeterminatiecontinuüm van gecontroleerde tot autonome motivatie. Herdrukt uit De Zelf-determinatie Theorie: kwalitatief goed motiveren op de werkvloer door A. Van den Broeck, M. Vansteenkiste, H. De Witte, W. Lens en M. Andriessen, 2009, Gedrag en organisatie, 22 (4), p. 323.

Figuur 1. Het zelfdeterminatiecontinuüm van gecontroleerde tot autonome motivatie. Herdrukt uit De Zelf-determinatie Theorie: kwalitatief goed motiveren op de werkvloer door A. Van den Broeck, M. Vansteenkiste, H. De Witte, W. Lens en M. Andriessen, 2009, Gedrag en organisatie, 22 (4), p. 323.

Autonome motivatie heeft positief effect op

- psychologisch welbevinden

- betere toepassing van meta-cognitieve strategieën

- meer doorzettingsvermogen

- minder procrastinatie

- hogere niveaus van leren

- betere studieresultaten

(Vansteenkiste, Sierens, Soenens, Luyckx & Lens, 2009)

1.2. Ondersteunen van autonome motivatie

Hoe stimuleer je als leerkracht autonome motivatie?

'Need supportive environment'

Autonomieondersteuning

Keuze aanbieden, controlerende taal beperken

Structuur aanbieden

Uitdagende taken, aanmoediging na falen, aangepaste hulp, duidelijke richtlijnen en verwachtingen

Betrokkenheid

Tonen van oprechte zorg, aanbieden van warmte en waardering

Je uitdaging als leraar: leren tegelijkertijd jezelf betrokken opstellen, autonomie-ondersteunend werken en structuur aanbieden...

... en mild zijn voor jezelf en opnieuw beginnen als het eens misloop!

Verwerkingsopdracht thuis

1. Kies één moment uit je schoolloopbaan waar je motivatie erg autonoom en welwillend was of waar je motivatie erg gecontroleerd en verplichtend was.

2. Analyseer hoe je onderwijsleeromgeving eruit zag op vlak van autonomie-ondersteuning, structuur en betrokkenheid.

3. Noteer welke elementen uit de omgeving je autonome motivatie hebben bevorderd en/of belemmerd.

2. Zelfregulerend leren

Gericht op zelfregulatie

Aanwijzingen voor leerlingen om zichzelf onder controle te houden, hun werk te plannen, hun vooruitgang te monitoren, hulp te vragen ...

Gericht op zelf

Deze vorm is niet effectief maar komt veel voor!

Trekt aandacht weg van de taak en richt zich op persoon: "wat ben je slim!"

Herinner je ... feedback

Eens

Oneens

Tussenin

Leerlingen feiten laten leren is passé.

Onze omgeving verandert continu

Groeiende beschikbaarheid van informatie

Rapport artificiële intelligentie | SERV

Dirk Van Damme (OESO)

Internationale modellen erkennen als '21rst century skill'

Meer info zie Voogt & Pareja Roblin (2010)

2.1. Zelfgereguleerd leren stimuleren

Zelfgereguleerd leren

Leren waarbij men zelfstandig en met zin voor verantwoordelijkheid de sturing voor de eigen leerprocessen in handen neemt.

Voor zichzelf doelen bepalen, eigen gedrag monitoren, beslissingen nemen en activiteiten kiezen die leiden tot bereiken van doel.

Leerling dient te beschikken over:

- Cognitieve leerstrategieën

- Metacognitieve leerstrategieën

- Motivatie/affectieve leerstrategieën

Gebrek aan zelfregulerende vaardigheden leidt tot frustratie, faalervaringen, angst, vermijdingsgedrag en zelfs agressie

Cognitieve leerstrategieën:

strategische acties zoals analyseren, selecteren, structureren, verbanden leggen, concretiseren, personaliseren, toepassen

Metacognitieve leerstrategieën:

denken over denken zoals plannen, oriënteren, relateren, monitoring, begrip checken, jezelf vragen stellen, evalueren, reflecteren, hulp zoeken, samenwerken, omgeving organiseren

Motivatie/affectieve leerstrategieën:

waarderen en belang van de taak inzien, leerdoelen formuleren, vertrouwen dat je het kunt, omgaan met faalervaringen, omgaan met succeservaringen

cognitieve

leerstrategie

cognitieve

leerstrategie

Beertjes van Meichenbaum

1. Wat moet ik precies doen, kennen, kunnen? Wat verwacht de leraar, ouder?
2. Hoe ga ik dat aanpakken? Wat doe ik eerst? Wat dan? Hoeveel tijd heb ik nodig? Wat staat er op mijn planning?  Hoeveel tijd heb ik?
3. Ben ik goed bezig? Of begin ik ergens anders? Zoek ik eerst iets op van de vorige les? Neem ik even pauze?
4. Heb ik mijn taak goed uitgevoerd? Heb ik het goed aangepakt? Heb ik bereikt wat ik wilde? Kan ik het? Wat kan ik de volgende keer beter doen?

metacognitieve

leerstrategie

metacognitieve

leerstrategie

motivationele

leerstrategie

affectieve

leerstrategie

Omgaan met faalangst

Break-out rooms (15 min)

Bespreek: welke strategieën heb je (onbewust) al toegepast in je stage/praktijk? Waar wil je nog op inzetten en hoe?

3. 1 Geheugentest

Jullie krijgen 30 seconden om volgende foto te memoriseren ...

Noteer voor jezelf de woorden die je nog herinnert

Hoeveel had je er juist? 

Hoe hebben jullie dat gedaan?

3.2 Werking van het geheugen

Geheugen = vermogen om nieuwe informatie te onthouden.

Conceptueel voorgesteld als verlopende in drie fasen.

Opslag, vasthouden en bewaren en terugzoeken van info.

Kortetermijngeheugen:

Voor een korte termijn vasthouden (maintenance) van zintuiglijke waarnemingen, bewegingen en cognitieve informatie zoals woorden, namen etc. Een gemiddelde persoon kan zeven tot vier elementen opslaan in het kortetermijngeheugen.

Langetermijngeheugen:

Permanente opslag

Werkgeheugen:

Interface tussen waarnemingen en het langetermijngeheugen via kortetermijnopslag én gecontroleerde manipulatie.

Declaratief geheugen

Expliciete kennis, die we bewust kunnen oproepen

Langetermijngeheugen

Niet-declaratief geheugen

Impliciete kennis, ons niet bewust dat ze is opgeslagen

Langetermijngeheugen

Informatie

Werkgeheugen

KTG

LTG

Aandacht

Response output

Ophalen

Bewaren

Verwerken

Vasthouden

Schema

Declaratief

Niet-declaratief

3.3 Technieken om het geheugen te helpen

"Mnemotechnieken" 

Manipulaties of technieken die helpen informatie onthouden bv. ezelsbruggetjes

Betekenisvolle verbanden, associaties

Verbanden met voorkennis, schematiseren, context

Visualisering

Loci-methode, leren op verplaatsing, beelden gebruiken ...

Herhaling

Wanneer is herhaling belangrijk en wat voor herhaling?

Gegroepeerde versus gespreide herhaling

Gegroepeerde herhaling is minder effectief dan gespreide

Spreidingseffect

Opslag in het langetermijngeheugen wordt verbeterd als leerervaringen gespreid worden in de tijd, in plaats van dat ze elkaar direct opvolgen.

In één keer leren is zeldzaam.

=> één van de meest gerepliceerde en sterkste vondsten  van de experimentele psychologie

Testen en huiswerk als vorm van herhaling?

Stimuleert leren enkel als er hoge kans om juist te antwoorden.

• herhaal leerinhouden aan het begin van een les,
• creëer voldoende mogelijkheden tot oefening in de les,
• stel veel vragen ter controle (telkens een kans tot herhaling),
• laat leerlingen oefenen buiten de klas (nadat ze de leerinhoud bewezen onder de knie hebben in de klas)
• controleer huiswerk (zodat leerlingen geen fouten herhalen),
• …

In de praktijk

4. EVALUATIE LIND

Evaluatie stagepraktijk 50%

Stageovereenkomst + risico-analyse

Overzicht van gepresteerde uren tutorsessies,

Lesvoorbereidingen van de tutorsessies (incl. korte zelfreflectie na elke sessie),

Eindevaluatie door de tutee(s) (bachelorstudenten of secundair onderwijs),

Eindevaluatie door jezelf (zelfevaluatie),

Eindevaluatie door de stagementor (niet voor elke stageplaats van toepassing),

Matrix met voorbeelden en toelichting voor de thema's: beginsituatie, leerdoelen en communicatie en feedback.

Evaluatie reflectie- en coachingsvaardigheden: 20%

Permanente evaluatie -> 26 april 2021
Kritische eindreflectie

Mondeling examen: 30%

Mondeling examen open boek: 1 persoonlijke vraag over matrix (beginsituatie, leerdoelen of communicatie en feedback) 2 getrokken vragen over andere leerpakketten

Reguliere student

Evaluatie stagepraktijk 50%

LIO-baanovereenkomst(en)
Lessenrooster
5 lesvoorbereidingen incl. didactisch materiaal en evaluatievormen,
Lesobservatie en -evaluatie door de mentor (van voor, tijdens of na corona)
Matrix met voorbeelden en toelichting voor de thema's: beginsituatie, leerdoelen en communicatie en feedback.

Evaluatie reflectie- en coachingsvaardigheden: 20%

Permanente evaluatie -> 26 april 2021
Kritische eindreflectie

Mondeling examen: 30%

Mondeling examen open boek: 1 persoonlijke vraag over matrix (beginsituatie, leerdoelen of communicatie en feedback) 2 getrokken vragen over andere leerpakketten

LIO-student

Leren van individuele leerlingen

5. Algemeen nut

Reflecterend & onderzoekend handelen (ROH)

(Online?) sessie week 12 (26/04) 

Canvas: feedbackopdracht +

administratie tutorstage