INTRODUCTIEMOMENT
Onderzoekende School?! 2025-2026
1. Zet je geluid in het algemeen op 'stil'
2. Heb je een vraag?
- Steek je hand virtueel in de lucht
3. Heb je minder dringende vragen?
- Noteer deze in de chat. Ik tracht deze tijdens en na de sessie te beantwoorden.
4. Er wordt een video-opname gemaakt van deze sessie voor studenten die het introductiemoment niet kunnen bijwonen.
ONLINE AFSPRAKEN

Vicky Willegems
- Coördinator Onderzoekende School?!
- Onderzoek naar evidence informed onderwijs, onderzoekende teams en teacher leadership
- Docent School in Partnerschap
- Promotor VideoKLuB
- Promotor Master Praktijkproef
vicky.willegems@vub.be
Dit is het introductiemoment Onderzoekende School?!
Onderzoekende School?! is geen specifiek opleidingsonderdeel maar is het partnerschapsmodel binnen de lerarenopleiding en kan als een rode draad door je opleiding lopen.
Onderzoekende School?! tracht de brug te zijn tussen:
- de opleiding en jouw stageplaats
- theorie en ervaring
- onderzoek en praktijk
Welkom bij ONDERZOEKENDE SCHOOL?!

Waar plaats ik ONDERZOEKENDE SCHOOL IN MIJN OPLEIDING?

Verkorte educatieve master: master praktijkproef
-
Collaboratief praktijkonderzoek dat uitmondt in het schrijven van een masterproef.
-
Elke student verkorte educatieve master wordt gekoppeld aan een partnerschool met een echte (onderzoeks)vraag
-
Onderzoek en praktijk smelten hierdoor samen en dragen bij aan het onderwijsveld
Belangrijk! Je gaat een engagement aan gedurende een volledig schooljaar (oktober-juni).
- Flexibiliteit: Je bent aanwezig op de school en groeit uit tot een evenwaardig teamlid.
- Leer je school kennen: we doen geen onderzoek over maar met onze toekomstige collega's en leerlingen!
-
Je vertrekt vanuit echte vragen die belangrijk zijn in de klas en school. Je vertrekt niet vanuit wat jij denkt dat belangrijk is.
-
Je bent ingeschreven voor OO onderzoekend leraarschap (praktijkgericht onderzoek)
-
Wij trachten je klasstage te koppelen aan je stage onderzoekende school.
ENGAGEMENT: vanaf nu word je een collega waar jouw school op rekent
De lekkere rijping van een verhaal...

Jouw perspectief



ONDERZOEK DOEN OP SCHOOL KAN JE PAS NA JAREN ERVARING.
MIJN EERSTE ZORG IS LEREN LESGEVEN
LERAREN ZIJN PAS PROFESSIONALS ALS ZE OP DE HOOGTE ZIJN VAN ONDERWIJSONDERZOEK EN ZELF ONDERZOEK DOEN.
Het is een te grote stap voor een student om REEDS VAN BIJ DE START VAN DE OPLEIDING IN een team van ervaren leraren te werken.
PRAKTIJKONDERZOEK GEEFT MIJ DE KANS OM HET LEREN VAN LEERLINGEN BETER TE BEGRIJPEN
(PRAKTIJK) ONDERZOEK?


- Kloof tussen opleiding en klaspraktijk wordt kleiner (transfer van onderzoek naar praktijk)
- Kans om als een evenwaardig lid te functioneren in een schoolteam
- Uitgroeien tot een onderzoekende en samenwerkende leraar die verder kijkt dan de eigen geïsoleerde klaspraktijk
- Leren van leerlingen centraal stellen
BOUWSTEEN VAN DE OPLEIDING
- Klassieke Onderzoekende School?!
- onderzoekend team met schoolinterne coaches (1-2)
- lerarenopleider die rol bruggenbouwer opneemt
- max 4 studenten (2x2 masterproef)
- promotor
- Basic Onderzoekende School?!
- beleidsteam met een urgente vraag
- vaak verkennend onderzoek
- contactpersoon neemt de rol op als coach
- gehele schoolteam kan participeren in dataverzameling
- promotor die jou ondersteunt
Drie soorten partnerschappen





Collectieve ambitie van een OS-team



Wie zit er aan tAFEL?

Welke verantwoordelijk kan elke rol opnemen?
Welke verwachtingen heb je tegenover deze rol?
Hoe staat iedereen in interactie volgens jou?
Welke acties neemt iedereen?
ROLLEN

BOUWSTENEN




Zelfsturing










Rangschik de bouwstenen
Welke bouwstenen zijn volgens jou cruciaal?
Welke bouwstenen zijn moeilijk te implementeren?
WIE BEN IK IN EEN TEAM?
















TEAMONTWIKKELING
PLAN VAN AANPAK





Zijn volgende samenwerkingen herkenbaar?
BINNEN KOMEN IN EEN TEAM?
https://www.youtube.com/watch?v=BFugEoNNUFc



Jouw groei als teamlid in een onderzoekend team
oktober- november: doel, mijn rol, kennis, taal, verwachtingen
december: expertise delen, perspectieven binnenbrengen
januari-februari: groeien naar evenwaardige rol, focus behouden, helikopterperspectief op onderzoeksproces
februari-april: data verzamelen en onderbouwd perspectief binnenbrengen
mei: vieren en afronden met je team





Free rider theory (meelifter) of dilemma van collectieve actie
Vrijbuitersprobleem is een sociaal dilemma:
- mensen maken gebruik van anderen zonder bij te dragen aan doel dat de groep nastreeft
- mensen profiteren van anderen
In een onderzoekend team werkt iedereen sterk mee en raadpleegt bronnen. Jouw medestudent neemt geen initiatief, maar krijgt bij het presenteren dezelfde waardering of voordelen. De persoon rijdt gratis mee op jouw inspanning.
Waarom belangrijk in collaboratief praktijkonderzoek
In een onderzoekend team is het doel dat de rijkdom aan diverse perspectieven en de bijdrage van alle leden leidt tot nieuwe inzichten en rijkere implementatie in de praktijk en tot slot bijdraagt aan het leren van leerlingen.
Voorbeelden:
- enkele collega's nemen het voortouw in onderzoek, anderen leunen achteruit en team raakt uit balans
- gedeelde verantwoordelijkheid verdwijnt
- het wordt een project van de student
- geen leerbeweging of eigenaarschap
Hoe aanpakken?
1. Maak ieders bijdrage zichtbaar
zorg dat het duidelijk is wat jij moet doen en wat je van anderen kan verwachten.
- takenbord of plan waar je op terugkomt (naam en actie zichtbaar)
2. Werk met gedeelde doelen
- zorg bij de start dat het een gedeelde urgentie en doel wordt.
- Wat wil ik hier uit halen? Wat willen we samen hier uithalen? Wat gaat het betekenen voor onze leerlingen?
3. Creëer psychologische veiligheid
- soms haken mensen af wanneer ze een taak moeten opnemen waar ze zich niet competent in voelen.
- zorg dat fouten maken kan, zorg dat samen leren centraal staat
Hoe aanpakken?
4. Gebruik op een constructieve wijze peer pressure
- laat teamleden hun bijdrage delen op verschillende manieren
5. Herstel evenwicht na dialoog
- ga in gesprek, maar vermijd beschuldigingen, vraag wat mensen nodig hebben om deel te nemen
6. Zorg voor haalbare kleinschalige acties tussentijds (mini-commitments) en waardeer bijdrage
7. Werk met rotatie van rollen en verantwoordelijkheden
8. Werk vanuit waardering en talenten
9. Maak teamreflectie structureel
ONDERZOEKSKOMPAS
(kom naar de sessie van praktijkonderzoek op 17/10


- Onderzoeksproces is een teambeslissing
- Niet verantwoordelijk voor teambeslissing
- Verantwoordelijk voor eigen leerproces
- Schetsen van de context en transparant dataverzamelen
- Zelfkritisch zijn
COLLABORATIEF PRAKTIJKONDERZOEK









- Masterproefseminaries
- Les 17 oktober
MEER INFORMATIE OVER PRAKTIJKONDERZOEK?
PRAKTISCH: ALLES OP EEN RIJTJE
- 6-7 bijeenkomsten in een onderzoekend team (heel schooljaar)
- ook in januari organiseert team vergaderingen
- onderzoeksacties
- acties in de klas
- materiaal ontwerpen
- observeren
- online tussentijds overleg met coach, bruggenbouwer en/of promotor...
TRAJECT
VOORBEREIDING SESSIE: WIE? WAT?
Text

Hoe start je de vergadering? Welke rol neem je op? Moet je een vergadering voorbereiden? Hoe ga je zitten? Wat kan ik verwachten? Wat moet ik doen?
ga je gewoon aanwezig zijn of ga je uitgroeien tot een échte collega!
VOORBEREIDING SESSIE: WIE? WAT?
STAP 1: Neem contact op met je bruggenbouwer, coach en promotor
- pols naar wat je reeds kan ondernemen voor je eerste schoolbezoek
- start met lezen over jouw thema (reviews, laagdrempelige vakliteratuur, kennisclips)
- noteer de vragen die je wil weten over de context vooraf zodat je niets vergeet
STAP 2: Probeer te begrijpen waar je binnenkomt en wat je komt halen en brengen!
- verdiep je in de school (lees de visie, het schoolplan, de projecten, vraag een rondleiding). Vraag waar de school trots op is? Waar worstelt ze mee?
- Ken het doel van het traject en partnerschap van dit jaar (probeer te begrijpen wat os voor deze school moet betekenen)
- bereid je voor op dialoog: bereid je voor om vragen te stellen in plaats meteen alle antwoorden te willen weten (mindset onderzoeker)
- Formuleer je eigen leerdoel in het traject
- Bekijk jezelf als partner, niet als student of gast. Je bent geen observerende stagiair.
TIJDENS EERSTE SESSIES: hoe stel je je op als teamlid bij de start
Doel: vertrouwen opbouwen, leren luisteren en betekenisvol bijdragen.
-
Luister actief – wees nieuwsgierig naar hoe leraren denken, voelen en werken. Vraag door zonder te oordelen, kom hun drijfveer te weten.
-
Erken de ervaring van anderen – leraren zijn experts in hun praktijk. Laat merken dat je hun kennis waardeert.
-
Breng jouw perspectief binnen via onderzoek, maar stap voor stap – “we willen dit beter begrijpen” in plaats van “we onderzoeken onze hypothese” of "ik heb dit nodig voor mijn masterproef" of "mijn promotor zegt"
-
Draag kleine stukjes bij – bied aan om verslag te nemen, data te ordenen, vragen te noteren, patronen te spotten.
TIJDENS EERSTE SESSIES: hoe stel je je op als teamlid bij de start
5. Wees transparant over wat je niet weet – onzekerheid delen schept vertrouwen. Durf mee te geven dat je jouw opdracht niet begrijpt of durf een ander perspectief binnen te brengen.
6. Toon enthousiasme – een positieve houding werkt aanstekelijk; leraren voelen snel of je wil leren of wil bewijzen.
7. Respecteer het tempo van het team – verandering in scholen is traag; jouw nieuwsgierigheid is de motor, niet de turbo.
8. Communiceer je bezorgdheden tijdig en tussendoor.
GRoeien als volwaardig onderzoekend team
1. Reflecteer over je eigen rol en vraag feedback aan je bruggenbouwer en coach
2. Verbind actief wetenschappelijke kennis en praktijkkennis
3. Denk mee over oplossingen
4. Durf construcieve feedback te geven en te krijgen
5. Neem initiatief
6. Blijf investeren in relaties en communicatie
7. Hou de onderzoeksvlam brandend tijdens het jaar
VOORBEREIDING SESSIE: WIE? WAT?
Neem contact op met de coach en bruggenbouwer
Vraag expliciet wat je kan doen als voorbereiding
Vraag of je reeds dingen kan lezen (vorige jaren, een tekst, een boek,...)
Bekijk met hen wat je kan bijdrage in de sessie
WELKE SCHOLEN?
Pilootproject Videoklub voor pilootstudenten
IK TOON INTERESSE! EN NU...


WHAT'S NEXT?
1. Jij geeft jouw voorkeuren door
2. Wij leggen de puzzel voor alle studenten
3. Ik contacteer jou met een voorstel (via mail)
4. Je krijgt de contactgegevens van de bruggenbouwer en coach
5. Je neemt contact op met hen
6. Je bereidt je voor op de eerste sessie
7. Je gaat naar de sessies
OPGELET! Sommige sessies gaan reeds door midden oktober.

VEEL SUCCES!
We horen/zien elkaar dit jaar!
Ook op andere momenten via mail, telefoon, via teams of op school!
Aarzel niet om ons te contacteren als je vragen hebt!
of Introductiesessie Onderzoekende School?!
By idlovub
of Introductiesessie Onderzoekende School?!
2025-2026
- 1