1. Lesvoorbereiding

Lesvoorbereiding: de ideale cocktail voor een geslaagde les!

beginsituatie, leerdoelen, lesontwerp & zelfreflectie

Stap 1: beginsituatie bepalen

•  na elke les aanpassen​

•  nieuwe informatie over de tutee  toevoegen

•  wijzigen naargelang de tutee evolueert/bijleert

Stap 2: leerdoelen bepalen

•  lange of korte termijn

•  vakspecifiek of algemeen (vb. studievaardigheden)

•  cognitief, affectief, psychomotorisch, meta-cognitief en/of interpersoonlijke ontwikkeling

•  alle componenten zijn nauwkeurig (gedrag, inhoud, conditie, niveau) en SMART omschreven

STAP 3 : lesontwerp

Begin, kern, slot

Denk na over hoe je de les wil beginnen, wat de kern zal uitmaken en hoe je wil afsluiten.

Lesontwerp

Timing

Maak een realistische tijdsplanning: hoe lang heb je nodig per onderdeel?

Lesontwerp

Activiteit

Beschrijf voor elke fase de activiteit die de leerling zal doen.

Lesontwerp

Groepsvorming & materiaal

Denk na of je de tutees individueel, in duo of groepjes laat werken. Lijst het materiaal op dat je gaat gebruiken

Lesontwerp

• Je blikt terug op hoe je tutorsessie verlopen is.

• Je eerste indrukken zijn erg rijk en bevatten belangrijke info. 

• ​Elke les is een nieuwe kans voor je eigen leerproces.

• ​Elke les is een nieuwe kans om van betekenis te zijn in het leerproces van je tutee.

Reflectie op & over je praktijk wegen even zwaar door als de uitvoering ervan!

Begin van een steile leercurve

Matrix opdracht

Introductie les vandaag

Leerdoelen

Leren van een individuele leerling/student/cursist of klein groepje leerlingen/studenten/cursisten begeleiden.

Zoek iemand die.....

Wandel door de ruimte.

Spreek een medestudent aan en vorm een tweetal. Stel een vraag naar keuze. Noteer het antwoord op je eigen blad, alsook de naam van de student. Neem afscheid en ga op zoek naar een andere medestudent.

Roep luid ‘BINGO’ als je horizontaal, verticaal of diagonaal een rij hebt kunnen maken met 3 verschillende namen. 

1.1. Zelfdeterminatietheorie

Storytime: wie is het meest gemotiveerd?

• Student A heeft zeer veel verschillende soorten motivatie: enerzijds vindt de student dat leraren een zeer belangrijke functie hebben in de samenleving en dit een heel waardevol beroep is, anderzijds is er ook werkzekerheid door het tekort aan leraren. Daarnaast zit het lerarenberoep in de familie: beide ouders van de student zijn leraar en de student weet zeker dat de ouders trots gaan zijn wanneer dit diploma behaald wordt.
   

• Student B haalt heel veel plezier en drive uit het maken van lessen, voor de klas staan en het begeleiden van het leerproces van leerlingen. Om dit nog beter te doen, volgt de student de lerarenopleiding.

WIE IS HET MEEST GEMOTIVEERD?

Wie is het meest gemotiveerd?

Wie is het meest gemotiveerd?

Niet kwantiteit maar kwaliteit van motivatie telt.

Zelfdeterminatietheorie

Edward Deci & Richard Ryan

Leg de ZDT uit

Leg uit met een voorbeeld uit je eigen leven:

Waar situeert jouw motivatieprofiel m.b.t. de opleiding zich?

Motivatie van leerlingen in kaart brengen

Motivatie van leerlingen in kaart brengen

Verschillende opties: spelletje, gesprek, vragenlijst

Motivatie van leerlingen in kaart brengen

Verschillende opties: spelletje, gesprek, vragenlijst

Autonome motivatie heeft positief effect op

- psychologisch welbevinden

- betere toepassing van meta-cognitieve strategieën

- meer doorzettingsvermogen

- minder procrastinatie

- hogere niveaus van leren

- betere studieresultaten

(Vansteenkiste, Sierens, Soenens, Luyckx & Lens, 2009)

Ondersteunen van autonome motivatie

Hoe stimuleer je als leerkracht autonome motivatie?

'Need supportive environment'

=> ABC-model

Autonomie

Structuur

Betrokkenheid

Autonomieondersteuning

Keuze aanbieden, controlerende taal beperken

Competentie  bevorderen door structuur aan te bieden

Uitdagende taken, aanmoediging na falen, aangepaste hulp, duidelijke richtlijnen en verwachtingen

Verbondenheid (Betrokkenheid)

Tonen van oprechte zorg, aanbieden van warmte en waardering

Je uitdaging als leraar: leren tegelijkertijd jezelf betrokken opstellen, autonomie-ondersteunend werken en structuur aanbieden...

... en mild zijn voor jezelf en opnieuw beginnen als het eens misloopt!

Hoe kan je als leraar A, B en C bevorderen?

Welke strategieën pas jij in je praktijk al toe om A, B of C te bevorderen?

Heb je nog andere ideeën?

Verwerkingsopdracht - per 2 - 15

Hoe kan je als leraar A, B en C bevorderen?

1. Neem om de beurt een kaartje.
2. Bespreek of de stelling wel of niet van toepassing is op jou.
   • Gebruik je de strategie al?
   • Zou je het willen doen?
   • Past het bij jou als persoon?
3. Leg daarna het kaartje bij de juiste categorie.

Autonomieondersteuning

Competentie bevorderen door structuur

Verbondenheid (Betrokkenheid)

Verwerkingsopdracht - individueel - 15'

1. Kies één moment uit je schoolloopbaan waar je motivatie erg autonoom en welwillend was of waar je motivatie erg gecontroleerd en verplichtend was.

2. Analyseer hoe je onderwijsleeromgeving eruit zag op vlak van autonomie-ondersteuning, structuur en betrokkenheid.

3. Noteer welke elementen uit de omgeving je autonome motivatie hebben bevorderd en/of belemmerd.

1.2. ARCS- model

ARCS-model

ARCS-model: ZELFSTUDIE 

1. Bekijk de module over het ARCS-model in de LIND-cursus op blz. 50-55. Bij het lesmateriaal op Canvas kan je ook het wetenschappelijk artikel terugvinden.

2. Bekijk de opname van het hoorcollege in Etterbeek (Canvas LIND - startpagina - lesmateriaal campus Etterbeek - hoorcollege motivatie).

3. Bekijk eventueel de slides bij het hoorcollege in Etterbeek.

Verwerkingsopdracht - thuis

1. Houd een recente les voor ogen uit de lespraktijk van één van de LIO's. Neem uit deze les een leerling in gedachten die niet gemotiveerd was. 

2. Schets het motivatieprofiel van de leerling en stel vragen ter verduidelijking.

3. Wat kun je als leerkracht doen om de motivatie nog te versterken vertrekkende vanuit het ARCS model?

Vind inspiratie in de module 'Motivatie' in de cursus LIND.

Vragen?

3. Zelfregulerend leren

GO! Pro - Zelfregulerend leren (g-o.be)

• Welke elementen van zelfregulerend leren herken je?  
• Benoem enkele voorbeelden van zelfregulerend leren uit deze praktijk. 
• Wat zie je veranderen bij de leerlingen? 

Nabespreking filmpje

Onze omgeving verandert continu

Groeiende beschikbaarheid van informatie

Dirk Van Damme (OESO)

Internationale modellen erkennen als '21rst century skill'

Meer info zie Voogt & Pareja Roblin (2010)

Bron: Microsoft Word - PBD - GO! - Begrippenkader soorten doelen.docx (g-o.be)

 Zelfregulerend leren stimuleren

PLACEMAT: Wat is het?

Schrijf individueel zoveel mogelijk sleutelwoorden op die belangrijk zijn om ZRL te definiëren.

Overleg met je collega's.

- Welke elementen hebben jullie genoteerd?

- Welke elementen zijn belangrijk om te vermelden?

Creëer gezamenlijk een definitie.

Zelfregulerend leren

Zelfregulerend leren

Zelfregulerend leren is het cyclische proces waarbij een lerende zijn gedrag, gedachten, gevoelens én motivatie zelf richting geeft met het oog op het bereiken van zijn leerdoelen en afhankelijk van zijn context.

Bron: Peeters, J. (2022)

Gebrek aan zelfregulerende vaardigheden leidt tot frustratie, faalervaringen, angst, vermijdingsgedrag en zelfs agressie

Verschillende leerstrategieën

Zelfregulerend leren is het cyclische proces waarbij een lerende zijn gedrag, gedachten, gevoelens én motivatie zelf richting geeft met het oog op het bereiken van zijn leerdoelen en afhankelijk van zijn context.

Hoe stimuleer jij dit? Hoe doe jij dit nu al? 

Zelfregulerend leren

Verschillende leerstrategieën

Bekijk de voorbeelden van lesmaterialen die ZRL ondersteunen.

Welke leerstrategie wordt er ondersteund met welk materiaal?

Kan je de materialen indelen in categorieën?

Zelfregulerend leren

cognitieve

leerstrategie

cognitieve

leerstrategie

Beertjes van Meichenbaum

1. Wat moet ik precies doen, kennen, kunnen? Wat verwacht de leraar, ouder?
2. Hoe ga ik dat aanpakken? Wat doe ik eerst? Wat dan? Hoeveel tijd heb ik nodig? Wat staat er op mijn planning?  Hoeveel tijd heb ik?
3. Ben ik goed bezig? Of begin ik ergens anders? Zoek ik eerst iets op van de vorige les? Neem ik even pauze?
4. Heb ik mijn taak goed uitgevoerd? Heb ik het goed aangepakt? Heb ik bereikt wat ik wilde? Kan ik het? Wat kan ik de volgende keer beter doen?

metacognitieve

leerstrategie

(Elke leerling sterker in zelfstandig werk: 4 stappen – Klasse)

metacognitieve

leerstrategie

metacognitieve

leerstrategie

metacognitieve

leerstrategie

motivationele

leerstrategie

affectieve

leerstrategie

Omgaan met faalangst

Cognitieve leerstrategieën:

strategische acties zoals analyseren, selecteren, structureren, verbanden leggen, concretiseren, personaliseren, toepassen

Metacognitieve leerstrategieën:

denken over denken zoals plannen, oriënteren, relateren, monitoring, begrip checken, jezelf vragen stellen, evalueren, reflecteren, hulp zoeken, samenwerken, omgeving organiseren

Motivatie/affectieve leerstrategieën:

waarderen en belang van de taak inzien, leerdoelen formuleren, vertrouwen dat je het kunt, omgaan met faalervaringen, omgaan met succeservaringen

Groepsdiscussie (10 min)

Bespreek welke van de strategieën

(Cognitieve leerstrategieën, Metacognitieve leerstrategieën, Motivatie/affectieve leerstrategieën)

je zou willen ondersteunen in je eigen praktijk.

Bij de cognitieve strategie: welke concrete ondersteuning kan je bedenken voor jouw vakgebied? 

Verwerkingsopdracht - in groep - 15'

• Lees onderstaande opdrachtomschrijving voor de geïntegreerde proef van 7 kinderzorg.

• Welke zelfregulerende strategieën gaan leerlingen inzetten om deze jaaropdracht tot een goed einde te brengen?

• Wat kan jij doen als leraar om hen daarbij te ondersteunen?

Leerlingen zelfsturend maken: 5 stappen – Klasse

Nog wat extra inspiratie:

Zelfgestuurd leren kan je niet zelfgestuurd leren – Klasse

GO! Pro - Zelfregulerend leren (g-o.be)

4. Portfolio

(Reflecterend en Onderzoekend Handelen)

Portfolio

Portfolio activeren: gebruik het leerpad

• Ga naar Canvas community en klik op modules.
• Ga naar stap 2: maak jouw portfolio startklaar en upload je mindmap van het startmoment.

5. Afsluiter

“Essentially, all models are wrong, but some are useful.”

George E. P. Box,

Response Surfaces, Mixtures, and Ridge Analyses

Reflecterend & onderzoekend handelen (ROH)

Afsluiter

'Lerarenenquete: "het niveau daalt" '

Hoe hard werkt een Vlaamse leerkracht? | Terzake

REACTIES?

Einde van de les!

(stoelen op de banken)