1. Geheugen

1. 1 Geheugentest

Jullie krijgen 30 seconden om volgende foto te memoriseren ...

Noteer voor jezelf de woorden die je nog herinnert

Hoeveel had je er juist? 

Hoe hebben jullie dat gedaan?

1.2 Werking van het geheugen

Geheugen = vermogen om nieuwe informatie te onthouden.

Conceptueel voorgesteld als verlopende in drie fasen.

Opslag, vasthouden en bewaren en terugzoeken van info.

Kortetermijngeheugen:

Voor een korte termijn vasthouden (maintenance) van zintuiglijke waarnemingen, bewegingen en cognitieve informatie zoals woorden, namen etc. Een gemiddelde persoon kan zeven tot vier elementen opslaan in het kortetermijngeheugen.

Werkgeheugen:

Interface tussen waarnemingen en het langetermijngeheugen via kortetermijnopslag én gecontroleerde manipulatie.

Langetermijngeheugen:

Permanente opslag

Declaratief geheugen

Expliciete kennis, die we bewust kunnen oproepen

Langetermijngeheugen

Niet-declaratief geheugen

Impliciete kennis, ons niet bewust dat ze is opgeslagen

Langetermijngeheugen

Informatie

Werkgeheugen

KTG

LTG

Aandacht

Response output

Ophalen

Bewaren

Verwerken

Vasthouden

Schema

Declaratief

Niet-declaratief

1.3 Technieken om het geheugen te helpen

Associëren - Visualiseren - Herhalen

"Mnemotechnieken" 

Manipulaties of technieken die helpen informatie onthouden bv. ezelsbruggetjes

Betekenisvolle verbanden, associaties

Verbanden met voorkennis, schematiseren, context

Visualisering

Loci-methode, leren op verplaatsing, beelden gebruiken ...

Herhaling

Wanneer is herhaling belangrijk en wat voor herhaling?

Gegroepeerde versus gespreide herhaling

Gegroepeerde herhaling is minder effectief dan gespreide

Spreidingseffect

Opslag in het langetermijngeheugen wordt verbeterd als leerervaringen gespreid worden in de tijd, in plaats van dat ze elkaar direct opvolgen.

In één keer leren is zeldzaam.

=> één van de meest gerepliceerde en sterkste vondsten  van de experimentele psychologie

Testen en huiswerk als vorm van herhaling?

Stimuleert leren enkel als er hoge kans om juist te antwoorden.

• herhaal leerinhouden aan het begin van een les
• creëer voldoende mogelijkheden tot oefening in de les
• stel veel vragen ter controle (telkens een kans tot herhaling),
• laat leerlingen oefenen buiten de klas (nadat ze de leerinhoud bewezen onder de knie hebben in de klas)
• controleer huiswerk (zodat leerlingen geen fouten herhalen),
• …

In de praktijk

Engaging/warming up/retrieval practice

- voorbeeldoefening activeren voorkennis 

2. Zelfregulerend leren

De nieuwe eindtermen - rode draad: 16 sleutelcompetenties

https://pro.g-o.be/

Minimumdoelen na de modernisering

www.onderwijsdoelen.be

Eindtermen basisvorming

Secundair onderwijs - 1ste graad - na modernisering: herwerkt

 Zelfregulerend leren stimuleren

"Zelfgestuurd leren lukt niet vanzelf"

Zelfregulerend leren

Zelfregulerend leren is het cyclische proces waarbij een lerende zijn gedrag, gedachten, gevoelens én motivatie zelf richting geeft met het oog op het bereiken van zijn leerdoelen en afhankelijk van zijn context.

Bron: Peeters, J. (2022)

Zelfregulerend leren

Zelfregulerend leren is het cyclische proces waarbij een lerende zijn gedrag, gedachten, gevoelens én motivatie zelf richting geeft met het oog op het bereiken van zijn leerdoelen en afhankelijk van zijn context.

Bron: Peeters, J. (2022)

VOORBEREIDEN

UITVOEREN

REFLECTIE

Fasen waarover je controle kan hebben

- Doelen voorstellen en denken vooraf

- Jezelf monitoren en bijsturen tijdens de uitvoering

- Zelfevaluatie en controle aan het einde van de taak

Domeinen waarop je controle  kan hebben

- Cognitieve leerstrategieën: hoe?

- Metacognitieve leerstrategieën: middel?

- Motivatie/affectieve leerstrategieën: waarom?

Gebrek aan zelfregulerende vaardigheden leidt tot frustratie, faalervaringen, angst, vermijdingsgedrag en zelfs agressie

Verschillende leerstrategieën

Zelfregulerend leren is het cyclische proces waarbij een lerende zijn gedrag, gedachten, gevoelens én motivatie zelf richting geeft met het oog op het bereiken van zijn leerdoelen en afhankelijk van zijn context.

Wat weet je hierover?

Hoe stimuleer jij dit? Hoe doe jij dit nu al? 

Zelfregulerend leren

cognitieve

leerstrategieën

Enkele voorbeelden:

1) Spreid je leren 

2) Haal actief je leerstof op

3) Varieer in wat je leert

4) Verwerk je leerstof

5) Bedenk concrete voorbeelden

6) Combineer woord en beeld

meta-cognitieve

leerstrategieën

Enkele voorbeelden:

1) Voorbereiden

2) Uitvoeren

3) Terugblikken

affectieve

leerstrategieën

Enkele voorbeelden:

1) Begrijpen hoe je leert

2) Aanpassen van je leerstrategieën

cognitieve

leerstrategieën

TOEPASSING: 

1) Spreid je leren - gebruik van woordkaartjes

2) Haal actief je leerstof op - maak een goede samenvatting

3) Combineer woord en beeld - hang de leerstof op aan een tekening

Spreid je leren - gebruik van woordkaartjes 

Haal actief je leerstof op - maak een goede samenvatting

Combineer woord en beeld - hang de leerstof op aan een tekening

Nabespreking 

Bespreek welke van de strategieën jij kan inzetten in jouw lessen? 

Welke concrete ondersteuning kan je bieden binnen jouw vak?

(Cognitieve leerstrategieën, Metacognitieve leerstrategieën, Motivatie/affectieve leerstrategieën)

Aandachtspunten: 

• Leren gaat niet vanzelf
• Niet alle studeermethodes zijn goed
• Modelleer expliciet verschillende leerstrategieën
•        je brengt structuur aan en werkt aan verbondenheid 

Zes strategieën voor effectief studeren:

Dutch+Slides.pdf

Bron nog zoeken:

LEER_STUDENTEN_STUDEREN_LR.pdf

Evidence informed inspiratie: