WEGWIJS IN DE SLIDES

DE RICHTINGAANWIJZERS

Rechts onderaan zie je pijltjes die je de navigatierichting aangeven.

Via de pijltjes naar rechts doorloop je de onderdelen van de presentatie.

Via de pijltjes naar beneden doorloop je de inhouden van een onderdeel. De onderdelen worden naar onderen dus uitgediept.

Te kennen examenleerstof

Opdracht

Verbanden leggen

Hyperlink

WEGWIJS IN DE SLIDES

DE WEGWIJZERS

PROBLEEMSTELLING

INHOUDEN

LESMODELLEN

LESVOORBEREIDING

LEERMIDDELEN

WERKVORMEN

FEEDBACK EN EVALUATIE

21st CENTURY SKILLS

AUTHENTIEKE CONTEXTEN

VAKDIDACTISCHE ASPECTEN VAN MOTIVATIE

JAAR- EN PERIODEPLAN

DOELEN

ALGEMEEN

DOELEN

SPECIFIEK

• Leerinhouden kiezen, opdelen en vertalen in zinvolle opdrachten.
• Zinvolle werkvormen, groeperingsvormen en leermiddelen kiezen.
• Leerinhouden inbedden in authentieke contexten, ICT functioneel integreren, samenwerkend leren bevorderen, een positieve interactie met de leerlingen opbouwen, grenzen stellen en in een afgebakende context de aanpak en de leermiddelen differentiëren.
• Leerinhouden proces- en productgericht evalueren met het oog op studiebeoordeling, remediëring, differentiatie en bijsturing van het eigen pedagogisch-didactisch handelen.
• Domeinspecifieke kennis en vaardigheden flexibel inzetten en eigen hiaten remediëren.
• Helder communiceren in het Standaardnederlands.

OPDRACHTEN

CO-TEACHING (LEERLIJN STAGE)

• Studentenlogboek
• Lesmateriaal
• Tevredenheidsenquête mentor
• Tevredenheidsenquête leerlingen

OPDRACHTEN

MINI-LES

• 1 groepsmini-les in vakdidactische teacher design teams
  • Ongeveer 4 student-leerkrachten (afhankelijk van het aantal studenten binnen de taal)
  • Co-teaching
  • Week 12
  • Instructies en begeleiding in werkcolleges
  • Opgelegd lesthema
• 1 individuele mini-les
  • Week 13-14
  • Instructies en begeleiding in werkcolleges
  • Zelf gekozen lesthema

OPDRACHTEN

DIDACTISCHE VERWERKING LESMATERIAAL

• Taalspecifieke invulling
• Zowel voor hoofdtaal als 2de vakdidactiek te maken
• Instructies en afspraken in vakspecifieke werkcollege van week 8

ALGEMENE AFSPRAKEN

• Verplichte aanwezigheid
• Leermaterialen op Pointcarré (opdrachten en link naar slides.com)
• Opdrachten indienen via e-portfolio (Archief: Google Drive)

EVALUATIE

COMPLEXITEIT

Taalvaardigheid is een zeer complex geheel. Wat doen we als taalleerkracht precies als we de taalvaardigheid van leerlingen willen vergroten? Wat is taalvaardigheid precies in taalonderwijs?

VAARDIGHEDEN

Een onderverdeling helpt om greep te krijgen op het geheel van 'taalvaardigheid':

• naar communicatiekanaal: mondelinge tegenover schriftelijke vaardigheden
• naar communicatierichting: receptieve tegenover productieve vaardigheden

Reflectievraag: waarom spreken vakdidactici niet meer van passieve en actieve vaardigheden?

ONDERVERDELING

SCHEMATISCH

Schematische voorstelling naar communicatierichting

VAARDIGHEDEN

SCHEMATISCH

SCHEMATISCH

Luisteren

Lezen

Spreken*

Schrijven

Schematische voorstelling naar communicatierichting

* Toevoeging ERK (2001):

• dialogisch spreken 
• monologisch spreken

VAARDIGHEDEN

SCHEMATISCH

SCHEMATISCH

DEELVAARDIGHEDEN

TAALWETENSCHAP

Van klein naar groot:

SCHEMATISCH

DEELVAARDIGHEDEN

VERHOUDING

SCHEMATISCH

DEELVAARDIGHEDEN

VOORBEELDEN

Plaats het juiste cijfer bij de volgende onderwijsleeractiviteiten:

• De leerlingen maken een grammatica-invuloefening m.b.t. de passé composé.
• De leerlingen lezen in stilte een Engels krantenartikel.
• In het handboek Spaans staat een dialoog. De leerkracht vraagt aan twee leerlingen om de rollen te vertolken.
• De leerlingen verzinnen in duo zelf een dialoog, schrijven de tekst uit en brengen de dialoog voor de klas.

SCHEMATISCH

DEELVAARDIGHEDEN

HOUVAST

Taalvaardigheidsonderwijs is niet nauwkeurig op te delen in hokjes. Een onderverdeling biedt wel een houvast om te analyseren wat leerlingen doen m.b.t. taalvaardigheid bij bepaalde type oefeningen.

(DEEL)VAARDIGHEDEN

GEWICHT EN ROL

Op welke (deel)vaardigheden moeten we in onze taallessen focussen?

(DEEL)VAARDIGHEDEN

GEWICHT EN ROL

Brusselleer, CBE

Factoren: doelgroepen en specifieke noden

(DEEL)VAARDIGHEDEN

GEWICHT EN ROL

CVO Temse

Factor: specialisatiegraad

BESLUIT

In een krachtige en stimulerende taalleeromgeving ligt de focus op verschillende (deel)vaardigheden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van verschillende tekstsoorten, communicatieve intenties, strategieën, ...

OPDRACHT

Je krijgt in groepen van ongeveer 4 studenten

• een taalvaardigheidsopdracht
• één of twee werkvormfiches uit Actief met taal (2015)
• een fasemodel voor de behandeling van de vaardigheid volgens Kwakernaak (2015).

VOORBEREIDING

OPDRACHT

FASEMODEL

= cyclus van oefenactiviteiten die je telkens doorloopt.

Stapsgewijze aanpak

Categorieën van oefeningen

Soorten oefeningen

Bron: Kwakernaak, 2015; voorbeeld fasemodel schrijfvaardigheid

OPDRACHT

In groep

• werk je één of twee oefeningen uit
• analyseer je de oefeningen aan de hand van volgende vragen:
  • Welke (deel)vaardigheden worden geoefend?
  • In welke fase bied je de oefening aan?
  • Welk doel streef je na met de oefening?
  • Welke instructies geef je aan leerlingen?
  • Welke voorwaarden voor succes kan je formuleren?
  • Welke voorbereiding vereist de oefening voor jou als leerkracht?
  • Beantwoord de reflectievragen.

DEEL 1

OPDRACHT

Stel een nieuwe groep samen op Jigsaw-wijze:

• Stel je taalvaardigheidsoefening(en) aan elkaar voor aan de hand van volgende vragen:
  • Wat heb je precies gedaan?
  • Welke aandachtspunten wil je meegeven?
• Bespreek samen de reflectievragen

DEEL 2

LEREN LEZEN

KERNPUNTEN

• Uitgangspunt: geschreven vorm = dé taal en gesproken taal (slechts) de weergave daarvan.
• Meestal gemakkelijker dan luisteren door
  • Tempo
  • Bekendheid
  • Segmentering
  • Meerdere kanalen
• Hardnekkige schooltraditie van hardop lezen: geschrevene associëren met klanken om zo 'de uitspraak te oefenen'
  • Nadelen hardop lezen (bijv. druk, begrip ontbreekt, ...)
  • Beter pas voorlezen nadat er werd stilgelezen

MANIEREN VAN LEZEN

KERNPUNTEN

• Zoekend en structurerend lezen
  • Wat wordt meest geoefend in taalonderwijs?
• Lineair en concentrisch lezen
  • Welke stappen doorloop je meestal bij concentrisch lezen?
• Intensief en extensief lezen
  • ​Wanneer behandel je onbekende woorden?

LEREN LUISTEREN

• Luistervaardigheidsdidactiek is veel minder ver ontwikkeld dan de leesvaardigheidsdidactiek.
• Iedere natuurlijke taalontwikkeling begint met luisteren.
• Belangrijk om doeltaal te gebruiken, in verschillende articulaties en taalvariëteiten in allerlei situaties.
• Combinatie van geluid en beeld.

KERNPUNTEN

MANIEREN VAN LUISTEREN

• Tweezijdig en eenzijdig luisteren
• Kijkluisteren
• Zoekend en structurerend luisteren

Er zijn verschillende moeilijkheidsgraden in de manieren van luisteren: welke manieren zijn volgens jou de moeilijkste? Motiveer je antwoord

KERNPUNTEN

LEREN LUISTEREN

FACTOREN VOOR SELECTIE

LEREN LUISTEREN

• Taalvariant
• Tekstsoort
• Spreektempo en articulatie
• Technische kenmerken opname
• Synchroon verloop beeld/gesproken tekst
• Vertrouwdheid met het thema

FACTOREN VOOR SELECTIE

ONDERDELEN / NODEN

= woorden kennen en weten hoe ze uitgesproken worden

Voorbeelden:

• Onbekende woorden noteren
• Gatentekst
• Woordbingo

AUDITIEVE WOORDVERWERVING

ONDERDELEN / NODEN

= woorden kunnen isoleren uit een onafgebroken stroom klanken (decoderen)

Voorbeelden:

• Transcriberen
• Aantal woorden tellen
• Overtollige woorden schrappen

VERSTAVAARDIGHEID

LEREN SPREKEN

Waarom komt spreekvaardigheid traditioneel minder aan bod in taalvaardigheidsonderwijs?

KERNPUNTEN

• Invloed grammatica-vertaalmethode
  • Focus op geschreven taal
  • Enge benadering van spreekvaardigheid
• Bemoeilijkende omstandigheden
  • Grote klassen
  • Ongemotiveerde en/of ongedisciplineerde leerlingen
  • Schoolcultuur
  • Gebrekkige beheersing doeltaal leerkracht
  • Tijdrovend

MANIEREN VAN SPREKEN

KERNPUNTEN

Monologisch en dialogisch spreken:

• Vage grens
• Situatie
• Rollen
• Voorbereiding
• Tijdsduur
• (Visuele) hulpmiddelen

FEEDBACK

KERNPUNTEN

Bron: https://www.klascement.net/talen/forum/cat/3.kc_courses.317.1244

FEEDBACK

KERNPUNTEN

FEEDBACK

KERNPUNTEN

• Uitgesteld of onmiddellijk?
• Alles samen of in porties?
• Door iemand anders of door leerling zelf?

FEEDBACK

KERNPUNTEN

• 'Feedback meteen'
  • Spaarzaam en selectief (op punten die net aan de orde waren)
  • Terloops
  • Kiezen tussen correctie (meteen juiste uitspraak) of communicatieve feedback ('Pardon?')
• 'Feedback achteraf'
  • Ruimere keuze maar selectief blijven
  • Oorspronkelijke context oproepen
  • Leerlingen activeren om met correctie te komen

FASEMODEL

OPDRACHT

Neem één of meer (representatieve) hoofdstukken van een leergangen (minimum niveau B1). Analyseer en beoordeel de hoofdstukken op de mate waarin en de manier waarop de spreekopdrachten ingebed en voorbereid zijn.

Begin bij de spreekopdracht zelf en blader terug om linken of voorbereidingen op de spreekoefening te zoeken.

Tip: in de docentenhandleiding vind je soms een verantwoording of beschrijving van de manier waarop de spreekvaardigheidslijn van de leergang in elkaar zit.

SCHRIJFVAARDIGHEID EN DEELVAARDIGHEDEN

Wat is nu een schrijfvaardigheidsoefening?

Is een ...

• ... dictee een schrijfvaardigheidsoefening?
• ... grammaticale invuloefening een ondersteunende oefening voor schrijfvaardigheidsonderwijs?

REFLECTIEVRAGEN

SCHRIJFVAARDIGHEID EN DEELVAARDIGHEDEN

Bron: Kwakernaak, 2015, p.194

SORTEEROPDRACHT

Analyseer de gegeven schrijfopdrachten. Welk oefeningstype uit het fasemodel voor schrijfvaardigheid vind je terug?