Doe je ding?
Praktische tips voor differentiatie bij gedragswetenschappen / psychologie - pedagogiek
Vakdidactiek Gedragswetenschappen/Psychologie/Pedagogiek 2
VD2#4
DOELSTELLING De student kan werkvormen selecteren die aanzetten tot inspraak, participatie en samenwerking. De student kan lessen ontwerpen en uitvoeren waarin de positieve interactie tussen en met leerlingen gestimuleerd wordt en waarbij het leren van elke leerling geoptimaliseerd wordt. De student houdt bij het ontwerpen van lessen en het selecteren van vakdidactische principes rekening met de schoolvisie.
Probleemstelling
Hoe kan je in een les GW concreet gedifferentieerd aan de slag?
Info verzamelen: welke noden stellen zich?
- Gekende leerproblemen?
- Inhoudelijk kennis?
- Voorkennis? (ook instroom)
- Vaardigheden?
- ADHD / ASS / ... ?
- Gedragsproblemen?
- ...
Info verzamelen: welke noden stellen zich?
- 'portretterende klassenraad'
- collega's aanspreken
- leerlingvolgsysteem
- Vaardigheden testen!
- Bij toetsing onderscheiden van
- kennis
- inzicht
- toepasing
- Uitgebreide kennismaking
- Interactie en communicatie, wat zijn de behoeften van deze leerling(en)? (link non-violent communication).
- ...
Leer je leerlingen kennen
- Wat is hun achtergrond?
- Hoe is hun thuissituatie?
- Wat willen ze later studeren?
- Welke hobby's hebben ze?
(Zinvolle inormatie voor differentiatie in aanpak!)
Welke kennismakingsvormen probeerden jullie al uit op stage? Welke info bekwam je?
Bron: Edward Steed in New Yorker, februari 2024
Eigen aan ons onderwijssysteem?
We lijken soms moeilijk los te komen van een klassikale teacher-centered aanpak. Om verschillende redenen.
- We kennen het uit onze eigen leservaringen
- Je houdt zo de touwtjes in handen als leerkracht
- Jij bepaalt het tempo
- gaat sneller?
- ...
Nadeel: iedereen moet maar mee kunnen of 'zakken'?
--> hokjesdenken en deficitdenken?
Hoe goed is de leerstof verwerkt? (leren door te 'doen' werkt!)
Divergente differentiatie?
vb. Verschillende niveaugroepen maken.
Aangepaste trajecten
Niet iedereen bereikt hetzelfde
Voordeel: ieder zijn tempo, ook mogelijkheid tot exelleren.
Nadeel: verschillen worden groter?
vb. leerling Karen (5HW) is door de huisarts langdurig thuis gezet, zij moet stress en grote mentale inspanningen vermijden. In samenspraak met Karen , ouders, graadcoördinator en leerkrachten wordt een individueel traject opgesteld waarin Karen haar jaar zal spreiden over twee schooljaren.
Ervaringen in stage?
Convergente differentiatie?
vb. Verschillende leerpaden
- Basisleerstof + herhaling voor wie het nodig heeft
- Basisleerstof + uitbreiding voor wie het kan
- Variatie in: instructie, werkvormen, evaluatie(vorm)
Voordeel: ieder op niveau
Nadeel: Hoe evalueer je? Pas je doelen aan aan de groep?
Alle wegen leiden naar...
(Convergente) differentiatie vanuit de lesvoorbereiding
- Differentiatie in instructie
- visueel
- taal
- structuur
- Differentiatie in werkvormen
- Differentiatie in evaluatie
- Sticordi-maatregelen
Differentiatie in instructie:
- Visuele ondersteuning helpt! (Zet aan het bord of in PPT)
- Toon wat je wil bereiken
- Zet leerlingen aan het werk en bied dan extra uitleg waar nodig. Vergeet ook de 'goed werkende' leerlingen niet!
- Varieer in de hoeveelheid structuur die je voor een bepaalde opdracht voorziet. Sommige leerlingen zijn meer gebaat met een gestructureerde gerichte vragen, anderen werken beter als ze meer vrijheid krijgen.
- Wees je bewust van je instructietaal (begrijpt iedereen alle begrippen en concepten) (denk aan zone van naaste ontwikkeling)
Differentiatie in werkvormen:
Door leerlingen meer vrijheid te geven in hoe ze bepaalde leerstof willen verwerken kan je mooi differentiëren. vb:
- Laat leerlingen die klaar zijn anderen helpen (maar bewaak dit goed).
- Laat ruimte voor samenwerking (maar stel voorwaarden).
- Station teaching met zelfstandige en begeleide 'stations'
- Animeer een klasgesprek met verschillende "rollen" waarop de leerlingen zich voorbereiden (de 'kritische stem', de 'wetenschapper', de 'economist', de moderator...)
- ...
Differentiatie in evaluatie
- Sticordi-maatregelen
- Stimuleren (om het beter te doen)
- Compenseren (hulpmiddelen, begrippenlijst, woordenboek, ...)
- Remedieren (al dan niet zelf, je kan ook doorverwijzen)
- Differentiëren (wat heeft elke leerling nodig, niet alles werkt voor iedereen even goed)
- Dispenseren (laten vallen van bepaalde gedeeltes of alternatieve opdrachten voorzien)
-
Zelfdeterminatie: nadruk op dit kan ik NOG niet ipv 'dit is fout'.
-
Bij uitbreidingsleerstof kan je kiezen voor formatieve evaluatie of geef de leerling inspraak in hoe en 'hoeveel' het meetelt.
-
Ga bewust om met het talige aspect van evaluatie.
-
...
TIP: Als je goed het onderscheid maakt tussen leerinhouden en werkvormen kan je makkelijk differentiatie inbouwen!
Differentiatie naar interesses, leerstijl en achtergrond
vb. Verschillende concrete uitwerkingen van een opdracht, creatief aan de slag, muzisch werken,...
Voordeel: ieder kan zijn 'ding' erin kwijt
Nadeel: op alle werkvormen toepasbaar? Hoe breed ga je?
Tip: Baken goed af in inhoud, haalbaarheid, tijd, ...
Bepaalde thema's binnen GW / PPW zoals identiteitsontwikkeling, verschillende levensfasen, communicatie, emoties,... laten heel mooi een eigen interpretatie toe. + Alles nadien terug samenbrengen leert je klas ook zinvolle en waardevolle dingen over elkaar.
Ervaringen in stage?
Doel: zoveel mogelijk leerlingen voor zoveel mogelijk aspecten in de blauwe 'leerzone' houden.
"De zwakke en de sterke leerling"
Sommige leerlingen zullen op bepaalde aspecten en uiteindelijk ook in het totaal beter presteren dan anderen.
Deze verschillen mag je zeker erkennen maar je moet er vooral correct mee omgaan.
Het is geen wedstrijd, er wordt niet bepaald wie de beste is, maar vooral wie vooruitgaat.
"Samen groeien"
In een positief, inclusief leefklimaat krijgt ieder de kans om zich volop te ontplooien.
Wie de leerstof sneller 'beet heeft' kan ook anderen vooruit helpen of assisteren.
Leg dus de nadruk op de waardering voor ieders bijdrage in een klasgebeuren.
Iets NOG niet goed kunnen, terwijl een andere leerling het wel al kan is geen schande, maar een leerkans.
= Growth mindset
Ervaringen in stage? Hoe leggen jullie hier de nadruk op in de les?
Doorbreken van klas-en leeftijdsgroepen?
“Students are educated in batches, according to age, as if the most important thing they have in common is their date of manufacture.” (Sir Ken Robinson, onderwijsexpert)
Nadeel: moeilijk te organiseren, hoewel hier interessante evoluties in gemaakt worden, vooral vanuit het lager onderwijs.
Goed idee?
Aan de slag met eigen casussen en ervaringen
Ervaringen waar het moeilijker liep dan verwacht of waar je tijdens je stage voor een (onverwachte) uitdaging stond?
Deel deze bondig even met de groep.
We gaan samen op zoek naar mogelijke oplossingen, rekening houdend met je schoolvisie.
+ Wat is de schoolvisie waarbinnen je deze situatie ervaarde?
Copy of VAKDIDACTIEK Gedragswetenschappen + Psychologie & Pedagogische Wetenschappen 2
By idlovub
Copy of VAKDIDACTIEK Gedragswetenschappen + Psychologie & Pedagogische Wetenschappen 2
Differentiatie in de gedragswetenschappen + zelf aan de slag met praktische casussen uit de stage
