0. Kennismaking

1. Kennismaking met Krachtige Leeromgeving

1.1 Kennismaking met de opbouw

De structuur van de opleiding en de plaats van KLO daarin is voor mij geheel transparant.

Stelling

Alles is duidelijk voor mij

Een aantal zaken hebben verheldering nodig

Ik ben mijn weg helemaal kwijt

Van individuele leerlingen naar klasgroep

Aandacht naar ontwerpen & uitvoeren van een krachtige leeromgeving voor een volledige klasgroep

leerlijn Pedagogiek en Didactiek

Onderwijskundige referentiekaders

leerlijn Domeinspecifieke STAM

Aansluitend op de onderwijskundige referentiekaders: wat betekent dit binnen jouw vakdomein?

leerlijn Reflecterend en Onderzoekend Handelen

Reflectiesessies rond theorie & praktijk a.d.h.v. GRROW-coaching 

Drie leerlijnen in KLO

Referentiekaders => de leerdoelen en de verschillende modules

...

Komende weken

Week 9 (Do) en 10 (Ma) - CT Les 2:

• Leerlijn pedagogiek en didactiek: leertheorieën (modules 5) 
• Werkmoment lesvoorbereiding
• Leerlijn Reflecteren en onderzoekend handelen: ROH

Week 11 - OL Les 3:  

• Leerlijn pedagogiek en didactiek: evalueren (modules 6)
• Werkmoment lesvoorbereiding

Week 12 - CT Les 4:

• Leerlijn pedagogiek en didactiek: didactische werkvormen kiezen (verschillende modules) en module ICT-wegwijs
• Werkmoment lesvoorbereiding

Week 3 - CT - Les 1:

• Leerlijn pedagogiek en didactiek: constructive alignment - didactisch model (modules 2-4)
• Leerlijn vakdidactiek: Werkmoment oefenminiles

Week 13 - OL Les 5:  

• Leerlijn Reflecteren en onderzoekend handelen: ROH

Week 14 - CT: 

• Leerlijn stam (vakdidactiek): Minilessen of les

1.2 Kennismaking met de evaluatie

Evaluatie

• Leerlijn pedagogiek en didactiek + stam (vb. GDW):
  • Opdracht: Je maakt tegen 5/01/26 23u59 een 'ideale' lesvoorbereiding waarin je de pedagogische, didactische en stam kaders inzet om een krachtige leeromgeving te ontwerpen
  • Mondeling examen:
    • Je krijgt 30 minuten voorbereidingstijd voor 3 vragen
    • Voorbereiding is open boek (studiemateriaal, notities en canvas). Gebruik van internet/genAI is niet toegelaten.
    • Het mondeling examen duurt 30 minuten 
• Leerlijn reflecterend en onderzoekend handelen:
  • Permanente evaluatie coachingsvaardigheden
  • Naslag op portfolio d.m.v. o.a. GRROW-verslag (reflectievaardigheden)

100%

Pass/Fail

Kijkwijzer als voorbereiding mondeling examen

2. Didactisch referentiekader

= de basisingrediënten die nodig zijn voor het  voorbereiden, uitvoeren en toetsen van  onderwijsleeractiviteiten

2.1 Inleiding

De evaluatie is een zeer belangrijke en zorgvuldig te kiezen afsluiter van een lessenreeks.

Stelling

Akkoord

Geen mening

Niet akkoord

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

Constructive "alignment"

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

De kernboodschap over "alignment"  zit in de pijlen: Wat de leerlingen moeten kunnen (leerdoelen) is datgene wat ook moet getoetst worden (evaluatie) en dus datgene dat tijdens de leeractiviteiten aan bod moet komen.

Waar ligt het probleem i.v.m. Constructive alignment?

(bij welke pijl situeert het probleem zich)

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

Waar ligt het probleem i.v.m. Constructive alignment?

(bij welke pijl situeert het probleem zich)

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

Waar ligt het probleem i.v.m. Constructive alignment?

(bij welke pijl situeert het probleem zich)

Casus

Mevr. Vanderstappen gebruikt graag serious games en levensechte opdrachten om leerlingen ‘historisch bewust’ te maken.

Haar lesdoelstellingen zijn: de leerling kan... ‘het perspectief van vluchtelingen tijdens hun vlucht uit het thuisland beschrijven' en 'kwalitatieve data verzamelen over toekomstperspectieven van jonge vluchtelingen.’

Tijdens de les spelen haar leerlingen het PeaceCraft spel via hetwelk ze de reis van 2 vluchtelingen kunnen beleven door virtueel in hun smartphone te stappen. Dan gaan ze via een organisatie in gesprek met jonge vluchtelingen en maken ze een reportage (video of audio naar keuze) die ze indienen via smartschool.

Voor de evaluatie kiest Mevrouw Vanderstappen voor een schriftelijke toets met open en gesloten vragen (‘Vink in het volgend lijstje aan uit welke 3 thuislanden de meeste vluchtelingen naar België kwamen in 2019’; ‘Wat is een staatloze?’; …).

Aan de slag

Groepjes +/- 2-3 personen (10 min)

• Waar ligt het probleem in deze casus?
• Wat zouden jullie anders doen?

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

2.2 didactisch model

Van constructive alignment naar een didactisch model

Aan de slag

Groepjes +/- 2-3 personen (10 min)

• Bespreek het model: wat valt jullie op? Is er een link met LIND?
• (Leg het model naast het lesvoorbereidingsformulier. Zien jullie gelijkenissen - verschillen? )

Van constructive alignment naar een didactisch model

KLO

LIND

Van constructive alignment naar een didactisch model

Wie?

Hoe?

KLO

LIND

Waartoe?

Hoe?

NEW

NEW

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

Leerplandoel -> lesdoelen

1

2

Straks

Algemeen lesvoorbereidingsformulier  

3

4

5

Sessie 4

= wat je beoogt te bereiken

Leerinhoud

= is een middel om de leerdoelen na te streven. Ligt deels vast. Maar...

Verschil tussen leerdoelen en leerinhoud

Hiermee kan je differentiëren op basis van voorkennis & interesse!

NIET VRIJBLIJVEND

PEDAGOGISCHE VRIJHEID

Eindterm -> Koepel -> Leerplan

Koepel -> Leerplan

Koepels

leerplannen

Leerdoelen

(lesdoelen)

leer-

activiteiten

evaluatie

Pedagogische vrijheid

Overheid

(eindtermen)

Inspectie

Componenten van leerdoelen

Gedrag: ...

Inhoud: ...

Condities/context: ...

Norm/niveau: ...

"De leerlingen kunnen zelfstandig minstens één machtsbron benoemen en in eigen woorden beschrijven in ieder van de maatschappelijke velden: politiek, sociaal, juridisch, economisch, cultureel."

Componenten van leerdoelen

Gedrag: wat moet de leerling met de leerstof kunnen? (waarneembaar)

Inhoud: op welke inhoud moet de leerling de activiteit kunnen toepassen?

Condities/context: onder welke condities moet de leerlingen het gedrag vertonen?

Norm/niveau: welke minimumprestatie vind je nog voldoende?

"De leerlingen kunnen zelfstandig minstens één machtsbron benoemen en in eigen woorden beschrijven in ieder van de maatschappelijke velden: politiek, sociaal, juridisch, economisch, cultureel."

Componenten van leerdoelen

Gedrag: wat moet de leerling met de leerstof kunnen? (waarneembaar)

Inhoud: op welke inhoud moet de leerling de activiteit kunnen toepassen?

Condities/context: onder welke condities moet de leerlingen het gedrag vertonen?

Norm/niveau: welke minimumprestatie vind je nog voldoende?

Componenten van leerdoelen

Specifiek: scherpe en heldere doelen

Meetbaar: hoe beoordelen of het doel bereikt is

Acceptabel: streef naar doelen die zowel leraar als leerling de moeite waard vinden

Realistisch: uitdagende en haalbare doelen (zone van naaste ontwikkeling)

Tijdsgebonden: op welke termijn wil je het doel bereiken

Voorbeeld

Leerdoel: "De leerling kan gericht informatie uit teksten voor een onbekend publiek selecteren en ordenen"

Leerinhoud: informatie selecteren en ordenen uit een praatprogramma, een kookprogramma, het journaal, ...

Open lesdoel:

Gesloten lesdoel:

Leerdoel: De leerling kan met behulp van de transformaties van functies de grafiek van y=a(x-p)2 +q opbouwen

Leerinhoud: grafiek van y:a(x-p)2+q

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

Gedrag leerdoel = gedrag leeractiviteit

Indien je lesdoel is: 'de leerling kan de stelling van pythagoras toepassen', moet je zorgen dat er oefentijd is in de les waarbij de leerlingen de stelling effectief toepassen! Acitiviteit: oefeningen individueel - in groep maken, de speelplaats opmeten,...

3

4

5

Sessie 4

Didactische werkvormen en leeractiviteiten

Je maakt de keuze obv je leerdoelen en leerinhouden.

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

Gedrag leerdoel = gedrag didactische werkvorm/leeractiviteit = gedrag evaluatie

Indien je lesdoel is: 'de leerling kan de stelling van pythagoras toepassen', moet je zorgen dat er oefentijd is in de les waarbij de leerlingen de stelling effectief toepassen! Acitiviteit: oefeningen individueel - in groep maken, de speelplaats opmeten,... de evaluatie moet samenvallen met voorgaande

6

Sessie 3

6

Sessie 3

Hoe kan ik mijn voorbereidingstijd inperken?

leerdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

Leerplandoel -> lesdoelen

2.3 beginsituatie

Waar zien jullie gelijkenissen - verschillen tussen beginsituatie van een individuele leerling (LIND) en een klasgroep (KLO)?

Beginsituatie: breed observeren

-> kunnen jullie helpen bij opdracht 'kijkwijzer lesontwerp' onderdeel 2: schets beginsituatie klasgroep

Intermezzo 1:

jouw keuze voor de volgende les KLO

van

maandag 17/11 of donderdag 13/11

Canvas: voorbereidende opdracht les 2

Deel 1 (P&D):

Lezen & verwerken van 1 van de 3 hoofdstukken 'leren en leertheorieën'

1. Behaviorisme

2. Cognitivisme

3. Constructivisme

Intermezzo 2:

jouw keuze voor de les KLO

van

maandag 24/11 of donderdag 27/11

Canvas: voorbereidende opdracht les 3

lezen & verwerken van tussentitel(s) evaluatie

Zie Canvas

Canvas: voorbereidende opdracht les 3

lezen & verwerken van tussentitel(s) evaluatie

We wijzen de teksten toe

op basis van de verdeling

bij voorbereidende opdracht 2

Canvas: voorbereidende opdracht les 3

lezen & verwerken van tussentitel(s) evaluatie

en vullen aan op Canvas

Expertgroepen

(Groep maandag  en Groep donderdag)

• Hoe evalueren? + Rapporteren?
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam

• Waarmee evalueren? + Wie evalueert?
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam

• Waarom evalueren? + Wat evalueren?
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam
  • Naam

2.4  Van leerplandoelen naar lesdoelen

Koppel deze cartoon aan het formuleren van een lesdoel.

Koppel deze cartoon aan het formuleren van een lesdoel.

Lesdoel:

Leerlingen kunnen de eerste wet van Newton (beweging) opschrijven in eigen woorden.

Algemeen lesvoorbereidingsformulier  

Componenten van leerdoelen

Gedrag: wat moet de leerling met de leerstof kunnen? (waarneembaar)

Inhoud: op welke inhoud moet de leerling de activiteit kunnen toepassen?

Condities/context: onder welke condities moet de leerlingen het gedrag vertonen?

Norm/niveau: welke minimumprestatie vind je nog voldoende?

Leerplandoelstellingen zijn geformuleerd op verschillende gedragsniveaus. Bijvoorbeeld:

• "De leerlingen onderscheiden zuivere stoffen en mengsels in authentieke contexten"
• "De leerlingen onderzoeken het verband tussen snelheid, afstand en tijd."

Welke denkvaardigheden & leeractiviteiten heb je nodig bij deze LPD's?

Van leerplandoel naar lesdoel

Taxonomie Bloom

'Onderscheiden'

'Onderzoeken'

Classificeren

(Of gedragsniveaus)

Naast gedragsniveaus ook verschillende domeinen

1. Cognitieve ontwikkeling
2. Sociaal-affectieve ontwikkeling
3. Psychomotorische ontwikkeling
4. Meta-cognitieve ontwikkeling

Leerplandoelstellingen zijn geformuleerd op verschillende domeinen. Bijvoorbeeld:

Naast gedragsniveaus ook verschillende domeinen

1. Cognitieve ontwikkeling (denkactiviteiten)
2. Sociaal-affectieve ontwikkeling (waardegebonden vaardigheden)
3. Psychomotorische ontwikkeling (fijne motoriek, zintuiglijke en fysieke vaardigheden)
4. Meta-cognitieve ontwikkeling (denken over het eigen denken)

Leerplandoelstellingen zijn geformuleerd op verschillende domeinen. Bijvoorbeeld:

Naast gedragsniveaus ook verschillende domeinen

1. Cognitieve ontwikkeling (denkactiviteiten)
2. Sociaal-affectieve ontwikkeling (waardegebonden vaardigheden)
3. Psychomotorische ontwikkeling (fijne motoriek, zintuiglijke en fysieke vaardigheden)
4. Meta-cognitieve ontwikkeling (denken over het eigen denken)

Op welk domein zijn elk van onderstaande doelen geformuleerd?

• "De leerlingen onderscheiden zuivere stoffen en mengsels in authentieke contexten"
• "De leerlingen onderzoeken het verband tussen snelheid, afstand en tijd."
• "De leerlingen kunnen een microscoop gebruiken"
• "De leerlingen kunnen tijdens oefeningen samenwerken"

Koppel deze cartoon aan het formuleren van een lesdoel.

Leerlingen kunnen de eerste wet van Newton (beweging) opschrijven in eigen woorden.

Koppel deze cartoon aan het formuleren van een lesdoel.

Leerlingen kunnen de eerste wet van Newton (beweging) opschrijven in eigen woorden.

Voorbeelden domeinen

• "De leerlingen verklaren het belang van een gezonde levensstijl."
• "De leerlingen passen technieken voor een correcte lichaamshouding en voor ergonomische principes toe."
• "De leerlingen hanteren principes van fairplay en teamspirit met nadruk op plezier in beweging en sport."
• "De leerlingen uiten hun gevoelens respectvol."

Welke domeinen herkennen jullie? 

Welke gedragsniveaus herkennen jullie? 

Aan de slag

Groepjes +/- 5 personen (10 min)

Lesdoelen

3. werkmoment lesvoorbereiding

Werkmoment lesvoorbereiding - lesdoelen

leer-

activiteiten

evaluatie

leerdoelen

Werkmoment Lesvoorbereiding

1. Neem een leerplandoel uit een relevant leerplan voor een lesvoorbereiding.
2. Situeer het leerplandoel in het taxonomisch model van Bloom en het correcte gedragsniveau.
3. Formuleer minstens een lesdoel (dat congruent is met het leerplandoel) dat nodig is om het leerplandoel te realiseren.
4. Evalueer of je lesdoel in lijn is met Bloom (componenten, handelingswerkwoord, SMART)
5. (I) Optimaliseer je lesdoel met (gen)AI en (II) Bekijk en becommentarieer het verkregen resultaat.

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Stap 1 - individueel:

Formuleer minstens 1 lesdoel voor een lesvoorbereiding.

Een voorbeeld:

Leerplandoel

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Text

Stap 2 - individueel:

Formuleer minstens 1 lesdoel voor een lesvoorbereiding.

Situeer het leerplandoel in het taxonomisch model van Bloom en het correcte gedragsniveau.

Stap 3 - individueel:

Formuleer minstens 1 lesdoel voor een lesvoorbereiding.

Een voorbeeld:

Leerplandoel

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Text

Na de les kennen de leerlingen de belangrijkste elementen van persoonlijkheid (bv. temperament, karakter, gedragingen).

Lesdoel

Na de les kunnen de leerlingen:

1. Kennis en begrip

- De belangrijkste elementen van persoonlijkheid benoemen en uitleggen (bv. temperament, karakter, gedragingen).

- Klassieke persoonlijkheidstheorieën (bv. Freud, Jung, Eysenck) en recente modellen (bv. Big Five) kort samenvatten.

2. Analyseren

- Een persoonlijkheidsbeschrijving koppelen aan de bijpassende theorie of model (klassiek en/of recent).

- Verschillen en overeenkomsten aangeven tussen klassieke en recente persoonlijkheidstheorieën.

- In een casus of voorbeeldsituatie (bv. een fictief persoon, een personage uit film of actualiteit) analyseren hoe persoonlijkheidselementen verklaard kunnen worden vanuit minstens twee verschillende theorieën.

3. Onderzoeksgericht denken

- Illustreren met voorbeelden hoe cross-cultureel onderzoek invloed heeft op ons begrip van persoonlijkheid (bv. individualistische vs. collectivistische culturen, universele versus cultuurgebonden trekken).

- Kritisch nagaan of een theorie universeel toepasbaar is, of eerder cultuurgebonden.

4. Attitudes / transfer

- Respect tonen voor diversiteit in persoonlijkheid en cultuur.

- Reflecteren over de toepasbaarheid van persoonlijkheidstheorieën in hun eigen leefwereld.

👉 Je ziet dat de doelen in drie niveaus zijn opgebouwd: begrijpen → analyseren → kritisch toepassen.

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Text

Stap 4 - per twee: 

Bekijk samen met een (vak) collega: ​ 

• ​Of de 4 componenten (inhoud, gedrag, conditie, norm) erin zitten ​. 

• Of de juiste handelingswerkwoorden zijn gebruikt. (zie bijgevoegd document)

• Of het lesdoel SMART geformuleerd is . 

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Na de les kennen de leerlingen de belangrijkste elementen van persoonlijkheid (bv. temperament, karakter, gedragingen).

Lesdoel

Stap 5 - per twee: 

(I) Optimaliseer je lesdoel met hulp van (gen)AI (ChatGPT , Gemini, CoPilot, Claude, …)

• Gebruik hiervoor onderstaande prompts die je aanvult.
• Geef maar 1 prompt tegelijk

(II) Bekijk en becommentarieer het verkregen resultaat. 

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Na de les kennen de leerlingen de belangrijkste elementen van persoonlijkheid (bv. temperament, karakter, gedragingen).

Lesdoel

https://chatgpt.com/

PROMPT 1

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Check of volgend lesdoel (zet hier je lesdoel) de vier onderstaande componenten bevat. Verbeter indien nodig.   
• Inhoud: Op welke inhoud moet de leerling het gewenste gedrag toepassen?  
Bijvoorbeeld: "De studenten beheersen de basisbeginselen over de aard en de functie van het recht en hebben inzicht in het wezen van het recht.”  
• Gedrag: Wat moeten leerling met de leerstof kunnen doen?  
Bijvoorbeeld: "De studenten kunnen enkele vooraf opgegeven arresten en adviezen van het Internationaal Gerechtshof en het Hof van Justitie van de Europese Unie mondeling bespreken, zowel wat de procedure betreft, de feiten als de argumenten ten gronde."  
• Condities – context: Onder welke voorwaarden moet de leerling het gedrag vertonen?  
Bijvoorbeeld: "De studenten kunnen enkele vooraf opgegeven arresten en adviezen van  
het Internationaal Gerechtshof en het Hof van Justitie van de Europese Unie mondeling  
bespreken, zowel wat de procedure betreft, de feiten als de argumenten ten gronde."  
• Norm – niveau: Welke minimumprestatie is voldoende?  

PROMPT 1

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

✅ Verbeterd lesdoel (volgens de 4 componenten):

"Na de les kunnen de leerlingen de drie belangrijkste elementen van persoonlijkheid (temperament, karakter en gedragingen) benoemen, omschrijven en van elkaar onderscheiden. Ze tonen dit tijdens een klassikale oefening of korte schriftelijke toets. De minimumprestatie is dat de leerlingen minstens 2 van de 3 elementen correct benoemen en toelichten."

Na de les kennen de leerlingen de belangrijkste elementen van persoonlijkheid (bv. temperament, karakter, gedragingen).

Lesdoel

PROMPT 2

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Check of de verbeterde versie van het lesdoel sleutelwoorden bevat.
Verbeter indien nodig.
Gebruik hiervoor het document in bijlage. (document uploaden) 

PROMPT 2

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

✅ Verbeterde versie (aangepast met lijstwerkwoorden):
"Na de les kunnen de leerlingen de drie belangrijkste elementen van persoonlijkheid (temperament, karakter en gedragingen) benoemen, beschrijven en vergelijken. Ze tonen dit tijdens een klassikale oefening of korte schriftelijke toets. De minimumprestatie is dat de leerlingen minstens 2 van de 3 elementen correct benoemen en toelichten."

PROMPT 3

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Check of de nieuwe versie van het lesdoel SMART geformuleerd is. 
Verbeter indien nodig. SMART staat voor  

• Specifiek: wees voldoende scherp en vermijd te algemene doelen  
• Meetbaar: bepaal op voorhand hoe je kan beoordelen of het doel bereikt is  
• Acceptabel: streef naar doelen die leerlingen en leerkracht de moeite waard vinden  
• Realistisch: stel een uitdagend maar haalbaar doel dat aansluit op de ‘zone van  
naaste ontwikkeling’  
• Tijdsgebonden: specifieer op welke termijn je het doel wil bereiken  

  

PROMPT 3

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Verbeterde SMART-versie

"Aan het einde van de les kunnen de leerlingen de drie belangrijkste elementen van persoonlijkheid (temperament, karakter en gedragingen) benoemen, beschrijven en vergelijken. Dit tonen ze tijdens een klassikale oefening of korte schriftelijke toets. Het doel is bereikt wanneer de leerling minstens 2 van de 3 elementen correct benoemt en toelicht."

Stap 1 - individueel:

Formuleer minstens 1 lesdoel voor een lesvoorbereiding.

Een voorbeeld:

1. Leerlingen kunnen de verschillende onderdelen van een microscoop benoemen (beheersingsniveau 'onthouden')

2. Leerlingen kunnen een microscoop gebruiken (beheersingsniveau 'toepassen')

3. Leerlingen kunnen oordelen of een microscoop op een correcte manier gebruikt wordt en hun oordeel beargumenteren (beheersingsniveau 'evalueren')

Werkmoment lesvoorbereiding - Lesdoelen

Text

4. klasmanagement en Differentiatie

For what it's worth...

Focus op een degelijke voorbereiding want dat ondersteunt een gestructureerd werkklimaat!

Maar misschien

... heb je toch nood aan extra handvaten om een gestructureerd werkklimaat te realiseren

(klasmanagement)...

For what it's worth, voor je lespraktijk:

... of wil je je toch al oriënteren op extra handvaten voor differentiatie...

... om je lespraktijk te versterken?

"Op welke manier kunnen we  differentiatie inzetten om de ongelijkheid in het Vlaams Onderwijs weg te werken?" 

PROBLEEMSTELLING

BKD-model

BKD-model

VOORBEREIDING

6 principes = basisfilosofie

1. Ethisch kompas gericht op de leerling

leerprocessen van leerling staan centraal vs. druk vanuit leerplannen, directie, administratie

2. Succesgericht lesgeven = growth mindset

Groeikansen zien en benoemen

3. Grensverleggend

Zone van naaste ontwikkeling, hoge verwachtingen stellen

4. Routes op maat

Er wordt nagedacht over extra hulp en ondersteunende materialen waarop leerlingen beroep kunnen doen.

5. Verbondenheid

samen uit, samen thuis

6. output = input

belang van opvolging van leervorderingen. Evaluatie staat centraal.

Differentiatie op interesses

Motivatietheorie Ryan & Deci

Keuzevrijheid & inspelen op interesses zorgt voor autonome motivatie

Rekening houden met interesses

Bij leermaterialen, teksten, opdrachten, toepassingen,...

1. wisselend inspelen op interesses groep

2. leerlingen de kans geven om te kiezen

3. nieuwe interesses aanboren (verruimen & verrijken)

-> LIND

Differentiatie op interesses

Hoe kan je als leraar autonomieondersteunende taal gebruiken?

(tip: denk eens na over het tegenovergestelde, nl. controlerend taalgebruik)

Hoe laat je als leraar keuze in type taak?

(tip: denk aan verschillende werkvormen)

Hoe laat je als leraar keuze in inhoud?

(tip: denk aan voorbeelden constructivisme)

Hoe kan je als leraar gemeenschappelijke interesses in de groep ontdekken?

(tip: denk aan de beginsituatie)

-> KLO

-> KLO

-> LIND en KLO

Differentiatie op leerstatus

Leerstatus is dynamisch

Tussen vakken kan de status verschillen en binnen een vak kan de status wijzigen

Leerstatus in verschillende doeldomeinen

1. Cognitief: voorkennis en vaardigheden

2. Metacognitief: hoe goed kan een leerling zichzelf reguleren? bv. zelfstandig werk in de klas, studiemethode,...

3. Sociaal-affectief: verschillende rugzakjes. bv. zelfvertrouwen, samenwerkingsvaardigheden, faalangst

4. (Pyscho)motorisch gebied: vooral tijdens L.O.

Differentiatie op leerstatus

Hoe kan je het basis extra-model implementeren?

(tip: denk na over de principes van het behaviorisme en over de manier waarop feedback kan gegeven worden)

Hoe evalueer je versnellen door verkorten of overslaan van eenvoudige instructies of basisopdrachten?

Hoe kan je werken aan samenwerkingsbereidheid?

Op welke manier kan pre-teaching ingezet worden?

Differentiatie op leerprofiel

Leerprofiel

(1. voorkeursmanieren van mensen om informatie te verwerken)

2. tempo van informatie te verwerken

Leerstijl leerstrategieën en leerinhoud

(1. Sommige leerstijlen passen beter bij bepaalde vakken.)

2. Voorkeursbenadering van de leerlingen past niet per se goed bij het leren van bepaalde inhouden. Ondersteunen van de leerlingen bij het verbreden van hun leerstrategieën is nodig.

Differentiatie op leerprofiel

Hoe kan je omgaan met verschil in tempo? 

Hoe kan je als leraar verschillende manieren van informatie verwerken + uitdrukken implementeren? 

Hoe kan je als leraar leerstrategierepertoire van leerlingen uitbreiden?

Differentiatie

Extern

Intern

Convergent

Divergent

Iedereen zoveel mogelijk vooruitgang

Iedereen naar hetzelfde niveau

Heterogene groepen

Homogene groepen

BKD-model

Differentiatie

5. werkmoment lesvoorbereiding

Werkmoment lesvoorbereiding - differentiatie

Werkmoment Lesvoorbereiding

1. Beschrijf een concrete beginsituatie in detail.

2. Creëer een les voor deze doelgroep met behulp van Brisk. 

3. Bekijk samen met een (vak) collega de kwaliteit van deze les. 

4. Bekijk samen hoe je zou kunnen differentiëren, rekening houdend met de in 1) beschreven beginsituatie. 

5. (I) Gebruik een chatbot (ChatGPT, Gemini, CoPilot, Claude, …) om je les nog verder te verbeteren op het vlak van differentiatie. (II) Bekijk en becommentarieer het verkregen resultaat.

Stap 1 - Individueel

• Beschrijf een concrete beginsituatie in detail. Let er zeker op dat er geen persoonlijke gegevens van leerlingen gedeeld worden.  
• Besteed vooral aandacht aan de verschillen in leerprofiel, interesses en leerstatus.  

Werkmoment lesvoorbereiding - differentiatie

Text

Beginsituatie – 5e middelbaar ASO (vak: gedragswetenschappen – thema socialisatie)
Context van de klas
De klas bestaat uit 24 leerlingen. Het is een heterogene groep met uiteenlopende leerprofielen, interesses en een verschillend niveau van voorkennis.
Leerstatus

- Sterke theoretische denkers (ca. 5 leerlingen):
Zij hebben een brede woordenschat, begrijpen snel abstracte concepten (bv. primaire vs. secundaire socialisatie) en leggen gemakkelijk verbanden met filosofie of actualiteit. Zij hebben uitdaging nodig in de vorm van kritische reflectievragen of casussen.

- Gemiddelde groep (ca. 13 leerlingen):
Zij begrijpen de leerstof, maar hebben vaak voorbeelden of visuele ondersteuning nodig om abstracte begrippen concreet te maken. Bij hen komt het inzicht pas echt tijdens het bespreken van herkenbare situaties.

- Leerlingen met moeilijkheden (ca. 6 leerlingen):
Sommigen hebben een zwakker tekstbegrip (problemen met lange leesteksten of vaktaal), anderen missen de motivatie om zich in theoretische leerstof te verdiepen. Zij hebben baat bij activerende werkvormen (rollenspel, filmpjes, concrete casussen) en korte, duidelijke uitleg.

Leerprofiel

- Visuele leerlingen: Ongeveer een derde van de groep verwerkt informatie het best via schema’s, mindmaps en filmpjes.

- Auditieve leerlingen: Een kleine groep (ca. 4 leerlingen) onthoudt vooral door luisteren en discussie. Zij participeren actief tijdens klassikale gesprekken.

- Kinesthetische leerlingen: Ongeveer 5 leerlingen leren vooral door te doen. Zij zijn gebaat bij activerende werkvormen zoals groepsopdrachten, spelvormen of praktijkgerichte observaties.

- Zelfstandige denkers: 3 à 4 leerlingen werken graag individueel en op eigen tempo; zij kunnen verdiepingstaken aan.

- Samenwerkers: De meerderheid werkt beter in duo’s of kleine groepen, omdat ze ideeën en voorbeelden met elkaar kunnen uitwisselen.

Interesses

- Een groep van 6 leerlingen volgt de actualiteit en legt spontaan linken met thema’s als cultuurverschillen, genderrollen en opvoedstijlen
- Enkele leerlingen (5) zijn sterk in tekenen, drama of media. Zij kunnen socialisatieprocessen goed vatten via creatieve opdrachten (bv. cartoons, memes of rollenspel).

- Een viertal leerlingen kiest later voor zorg- of sociale richtingen. Zij zijn geïnteresseerd in de toepassing van gedragswetenschappelijke inzichten op de werkvloer (bv. opvoeding, groepsdynamiek, begeleiding).

- Een groepje van 4 leerlingen ziet gedragswetenschappen als “veel theorie” en mist motivatie. Zij kunnen betrokken worden door voorbeelden uit hun leefwereld (sportclub, vriendschapsgroepen, online gedrag).

Samenvatting

De klas heeft grote diversiteit in leerstijl en motivatie. Voor sommigen is abstract redeneren vanzelfsprekend, terwijl anderen concrete voorbeelden en activerende werkvormen nodig hebben. Interesses variëren van maatschappelijk engagement tot creatieve of praktijkgerichte insteek. Deze beginsituatie vraagt om een gedifferentieerde lesopbouw:

Stap 2 - Individueel

Creëer een les voor deze doelgroep met behulp van Brisk.

- Brisk is een te installeren extensie

- Brisk werkt enkel in:

        1. Google Chrome (Chrome Web Store)​ 

        2. Microsoft Edge (Microsoft Edge Add-ons Store) ​ 

- Ga in Google Drive, open Google Doc en click op het icoontje van Brisk​. 

(Andere mogelijkheid: Brisk werkt ook rechtstreeks vanuit een internetartikel.​) 

- Opteer voor Create / Lesson Plan. 

- Vul de gevraagde gegevens in. Creëer je les, vraag eventueel om ze meer uit te werken (dit kan eenvoudig door op de aangeboden opties te klikken). 

Werkmoment lesvoorbereiding - differentiatie

Text

Tips:  

- creëer een Google account dat je enkel voor educatieve doeleinden gebruikt. 

- Als je moeilijkheden ondervindt bij de installatie en/of het gebruik van Brisk, kijk dan even op Free AI Tools for Teachers and Educators – Brisk Teaching 

Stap 3 - per twee

• Bekijk samen met een (vak) collega de kwaliteit van deze les. 
• Houd rekening  zowel met de inhoud (kijk of de door AI gegenereerde content geen fouten of onjuistheden bevat!).

Werkmoment lesvoorbereiding - differentiatie

Text

Stap 4 - per twee

• Bekijk samen hoe je zou kunnen differentiëren, rekening houdend met de in 1) beschreven beginsituatie. 
• Integreer dat in de door Brisk gegeneerde les. 

Werkmoment lesvoorbereiding - differentiatie

Text

Stap 5 - Individueel

(I) Gebruik een chatbot (ChatGPT, Gemini, CoPilot, Claude, …) om je les nog verder te verbeteren op het vlak van differentiatie. Gebruik hiervoor onderstaande prompt die je aanvult.

Let er zeker op dat er geen persoonlijke gegevens van leerlingen gedeeld worden.  

Werkmoment lesvoorbereiding - differentiatie

Text

PROMPT

Ik ben een leraar (vak). Mijn doelgroep bestaat uit (beschrijving van de doelgroep). In deze groep zijn er verschillen op basis van leerprofiel, interesses en leerstatus: (beschrijf deze in detail).  Geef mij suggesties om bijgevoegde les (uploaden van het document) gedifferentieerder te maken. 

II. Bekijk en becommentarieer het verkregen resultaat. 

6. Afsluiter

Canvas: voorbereidende opdracht les 2

Deel 1 (P&D):

Lezen & verwerken van 1 van de 3 hoofdstukken 'leren en leertheorieën'

Canvas: voorbereidende opdracht les 2

Deel 2: ROH

campus Anderlecht

Canvas: voorbereidende opdracht les 2

Deel 2: ROH

campus Anderlecht - Diest - Leuven

2425

Leraren veranderen levens

Einde van de les!

Stoelen op de bank