POSITIEF EN INCLUSIEF LEEFKLIMAAT
 

1.1. Leersteundecreet

Welke aandeel van de schoolgaande leerlingen gaat naar school in het buitengewoon onderwijs?

(Dataloep)

Kleuter

Lager

Secundair

Welke aandeel van de schoolgaande leerlingen gaat naar school in het buitengewoon onderwijs?

(Dataloep)

1%

6%

11%

Kleuter

Lager

Secundair

De Schauwer, Van de Putte, Beco (2019)

Vlaanderen is koploper qua segregatie

Percentage van leerlingen in buitengewoon onderwijs

Vanaf 3:30

Data Onderwijs Vlaanderen (PISA 2018)

Vlaanderen koploper qua ongelijkheid.

• 2006: Verenigde Naties stellen verdrag op omtrent het recht op inclusief onderwijs en de verplichting voor overheden om aan inclusief onderwijssysteem te werken.
• 2008: GOK-decreet
• 2009: België ratificeert dit verdrag
• 2014: M-decreet
• 2023: Leersteun decreet (ter vervanging M-decreet)

Recht op inclusief onderwijs

(Meer info over wettelijke basis zie hier)

Decreet Leersteun

2023

Gericht op minder leerlingen en steeds specifiekere onder-steuning

Betrekken van meer partners binnen en buiten de school

Brede basiszorg

Redelijke aanpassingen

Afbeelding:

Prodiagnostiek (2024)

Afbeelding:

Prodiagnostiek (2024)

School neemt extra maatregelen zodat leerling gemeenschappelijk curriculum kan blijven volgen (remediëren, differentiëren, compenseren, dispenseren - REDICODIS).

Ondersteuning van bv. zorgcoördinator, pedagogisch begeleider

Redelijke aanpassingen

Aanpassingen moeten doeltreffend zijn, evenwaardig, zelfstandigheid vergroten en veilig zijn.

Doel is barrières verlagen, hier en nu.

- Differentiëren: rekening houden met interesse, leerstatus en leerprofiel straks verdieping)

- Remediëren: helpen om bij te benen

- Compenseren: hulpmiddelen laten gebruiken

- Dispenseren: vrijstellen van onderdeel zonder dat eindcertificering in gedrang komt

Disproportionaliteit

Er is een aanpassingsplicht, maar een gevraagde aanpassing kan onder strikte voorwaarden geweigerd worden. 

Op basis waarvan?

Afbeelding:

Prodiagnostiek (2024)

CLB onderzoekt specifieke onderwijsbehoeften en stelt eventueel een GC-verslag op dat nood aan leersteun motiveert en hulp uit leersteuncentrum mogelijk maakt.

Afbeelding:

Prodiagnostiek (2024)

Als volgen van gemeenschappelijk curriculum met redelijk aanpassingen niet haalbaar blijkt, kan CLB een IAC of OV4-verslag opstellen.

• IAC: als gemeenschappelijk curriculum niet haalbaar.
• OV4: als gemeenschappelijk curriculum wel haalbaar maar mits zeer intensieve ondersteuningsnood en doorgedreven aanpassingen

Opdracht: wat kunnen redelijke aanpassingen zijn?

Surf naar de Canvasruimte, naar de pagina met informatie over de algemene kaders per campus voor campus Etterbeek. Open het gedeelde document Opdracht redelijke aanpassingen.

We gaan uit elkaar in acht break out rooms.

Bespreek met elkaar de casussen en stel redelijke aanpassingen voor.

Maak nota van jullie voorstellen in het gedeelde document (of stuur het mij nadien op).

Wie hulp nodig heeft kan mij in de chat van de eigen break out room 'taggen' via @Els Consuegra

groep

15 minuten

1.2. GOK-decreet en inschrijvingsdecreet

2002

Decreet Gelijke Onderwijs Kansen

Kent ook hele geschiedenis: klik hier indien interesse

Inschrijvingsrecht

• Thuistaal van de leerling
• Ontvangen van een schooltoeslag
• Hoogst behaalde opleidingsniveau van de moeder
• De leerling wordt tijdelijk of permanent buiten het eigen gezinsverband opgenomen
• De ouders behoren tot de trekkende bevolking

GOK-indicatoren

Dubbele contingentering die naar sociale mix streeft, werd afgeschaft

Scholen hoeven geen zeker percentage stoelen meer vrijhouden voor kwetsbare leerlingen.

Steden en gemeenten kunnen scholen wel nog opleggen max. 20% van de plekken vrij te houden voor 'ondervertegenwoordigde' groep.

Bewegingstussendoortje

2.1 Vormen van differentiatie

Opfrissing?

Externe differentiatie 

Omgaan met verschillen door homogeen te groeperen en verschillend aanbod aan elke groep te voorzien.

Interne differentiatie of binnenklasdifferentiatie

Omgaan met verschillen in heterogene groepen en verschillende behandeling binnen een klasgroep.

Divergente differentiatie

Iedereen naar hetzelfde eindniveau

Convergente differentiatie

Elke leerling individueel zoveel mogelijk vooruitgang

Welke vorm is het meest effectief?

Welke vorm is het meest effectief?

Er is niet één vorm die voor alle leerlingen de beste vorm is. In het secundair onderwijs is er weinig evidentie voor de stelling dat externe differentiatie op basis van competentieniveau de prestaties voor alle leerlingen verhoogt.

Aan de extremen zien we dat

- de laagst presterende leerlingen meer vooruitgang boeken bij interne differentiatie 

- de sterkste presterende leerlingen meer vooruitgang boeken bij externe differentiatie

Risico's externe differentiatie

Breed aangetoond dat externe differentiatie op basis van competentieniveau een negatieve invloed heeft op schoolse attitudes, zeker bij laag presterende leerlingen

• Verwachtingseffect van leerkracht: lage verwachtingen vertalen zich in lagere pedagogische inzet van leerkracht
• Leerlingen internaliseren lage verwachtingen: hun academisch zelfvertrouwen daalt en inspanningen nemen af, anti-schoolse subcultuur floreert
• Prestatienorm daalt: medeleerlingen richten zich op prestaties van medeleerlingen en zwak presteren wordt de norm

2.2. Binnenklasdifferentiatie

Hoe differentiëren?

1. Groeigericht lesgeven = growth mindset

- groeikansen zien en benoemen

- haalbare, hoge verwachtingen (zone naaste ontwikkeling)

- impact van self efficacy (van leraar, schoolteam en leerling)

2. Ethisch kompas gericht op de leerling

- leerprocessen van leerling staan centraal

vs. druk vanuit leerplannen, directie, administratie

Doel en basisfilosofie

Zie School in Partnerschap

Inspelen op verschillende soorten verschillen

Zie autonomie bevorderen, Zelfdeterminatietheorie

Leer'niveau' is momentopname, dynamisch, daarom spreken van 'status'

Variëren in aanpak, waar mogelijk rekening houden met voorkeuren, als nodig leerstrategieën uitbreiden

1. flexibel groeperen

- Variatie voorzien aan groeperingen, taken, hulpbronnen en strategieën zoals leerlingen een route op maat vinden

- De klasgroep als sociale eenheid, stimuleer vertrouwen en verbinding

- Geen geïndividualiseerd onderwijs of statische groepen

2. Output = input

- Belang van opvolging van leervorderingen

- Informatie inzetten om de leeromgeving aan te passen

Didactische principes

3. UNIVERSEEL ONTWERP

Onderwijsontwerp universeel toegankelijk maken.

Inzichten uit architectuur, neurologie, onderwijskunde.

CAST 2018

Relatie universeel ontwerp en differentiatie

• Welke redelijke aanpassingen kunnen we voor alle leerlingen universeel aanbieden?
• UDL en differentiatie streven hetzelfde na: alle leerlingen optimaal laten leren, ongeacht hun verschillen
• BKD en UDL zijn complementair, ze combineren om meer flexibiliteit en toegankelijkheid in je lessen te brengen