2324 LEREN VAN INDIVIDUELE LEERLINGEN

Sarah Van der Aa

Sessie 2: do 29/02/2024 Leuven

Lesverloop

INTRODUCTIE

1. MOTIVATIE

2. ZELFREGULEREND LEREN

3. PORTFOLIO + MATRIXOPDRACHT

4. AFSLUITER

Leerdoelen

Leren van een individuele leerling/student/cursist of klein groepje leerlingen/studenten/cursisten begeleiden.

Beginsituatie in kaart brengen	Motivatiebevorderende stijl
Leerdoelen formuleren	Zelfregulatie verhogen
Feedback voorzien + communicatievaardigheden	Taalontwikkeling ondersteunen

Didactisch model N. Engels

Afstemming tussen de verschillende componenten

HOE?

WIE?

WAT/WAAROM?

Les 2

Motivatie
Zelfregulerend leren

Les 3

Feedback
Taalondersteuning

Introductie les vandaag

Bingo!

Wandel door de ruimte.

Spreek een medestudent aan en vorm een tweetal. Stel een vraag naar keuze. Noteer het antwoord op je eigen blad, alsook de naam van de student. Neem afscheid en ga op zoek naar een andere medestudent.

Roep luid ‘BINGO’ als je horizontaal, verticaal of diagonaal een rij hebt kunnen maken met 3 verschillende namen.

Kalender

29-02: LIND sessie 2 on campus

02-03: UE Stadslabo (zie Canvas)

07-03: UE sessie on campus

14-03: LIND sessie 3 online (!)

21-03: LIND sessie 4 on campus

Vorige week

Lesdoelen?

LVB

Roep een hulplijn in...

Neem een kaartje en beantwoord de vraag of voer de gevraagde opdracht uit.

Vind je het moeilijk? Je mag een ‘hulplijn’ inroepen door je collega in te schakelen.

1. Motivatie

1.1. Zelfdeterminatietheorie

Storytime: wie is het meest gemotiveerd?

Student A heeft zeer veel verschillende soorten motivatie: enerzijds vindt de student dat leraren een zeer belangrijke functie hebben in de samenleving en dit een heel waardevol beroep is, anderzijds is er ook werkzekerheid door het tekort aan leraren. Daarnaast zit het lerarenberoep in de familie: beide ouders van de student zijn leraar en de student weet zeker dat de ouders trots gaan zijn wanneer dit diploma behaald wordt.
Student B haalt heel veel plezier en drive uit het maken van lessen, voor de klas staan en het begeleiden van het leerproces van leerlingen. Om dit nog beter te doen, volgt de student de lerarenopleiding.

WIE IS HET MEEST GEMOTIVEERD?

Wie is het meest gemotiveerd?

Niet kwantiteit maar kwaliteit van motivatie telt.

Zelfdeterminatietheorie

Edward Deci & Richard Ryan

Leg de ZDT uit

Leg uit met een voorbeeld uit je eigen leven:

Amotivatie

Welke soort motivatie voel je voor...?

...

Welke soort motivatie voel je voor...?

lekker en gezond koken

op café gaan met vrienden

de verkeersregels volgen

het huis poetsen

een wandeling maken in het bos

een familiefeest

Waar situeert jouw motivatieprofiel m.b.t. de opleiding zich?

Motivatie van leerlingen in kaart brengen

Verschillende opties: spelletje, gesprek, vragenlijst

Motivatie van leerlingen in kaart brengen

Verschillende opties: spelletje, gesprek, vragenlijst

Groepswerk (15 min)

Zoek bij externe, geïntrojecteerde, geïdentificeerde; geïntegreerde & intrinsieke motivatie een voorbeeld uit jullie motivatieprofielen.

Autonome motivatie heeft positief effect op

- psychologisch welbevinden

- betere toepassing van meta-cognitieve strategieën

- meer doorzettingsvermogen

- minder procrastinatie

- hogere niveaus van leren

- betere studieresultaten

(Vansteenkiste, Sierens, Soenens, Luyckx & Lens, 2009)

Ondersteunen van autonome motivatie

Hoe stimuleer je als leerkracht autonome motivatie?

'Need supportive environment'

Didactisch model N. Engels

Afstemming tussen de verschillende componenten

HOE?

WIE?

WAT/WAAROM?

Les 2

Motivatie
Zelfregulerend leren

Les 3

Feedback
Taalondersteuning

=> ABC-model

Autonomie

Structuur

Betrokkenheid

Hoe kan je als leraar A, B en C bevorderen?

Welke strategieën pas jij in je praktijk al toe om A, B of C te bevorderen?

Heb je nog andere ideeën?

Hoe kan je als leraar A, B en C bevorderen?

Neem om de beurt een kaartje.
Bespreek of de stelling wel of niet van toepassing is op jou.
- Gebruik je de strategie al?
- Zou je het willen doen?
- Past het bij jou als persoon?
Leg daarna het kaartje bij de juiste categorie.

Autonomieondersteuning

Keuze aanbieden, controlerende taal beperken

Autonomieondersteuning

✔ Ik vraag aan mijn leerlingen waar hun interesses liggen en ik houd daarmee rekening in mijn lessen.	✔ Ik plan een datum voor een test in overleg met de leerlingen.
✔ Ik geef de leerlingen de keuze uit verschillende taken. Ze bepalen zelf waarmee ze beginnen en wat ze belangrijk vinden.	✔ Ik zeg “Willen jullie tegen morgen deze theorie nog eens goed bestuderen?” in plaats van “Jullie moeten tegen morgen deze theorie kennen.”
✔ Als de leerlingen een onderwerp niet boeiend vinden, leg ik hen uit waarom het thema toch belangrijk of nuttig kan zijn voor hen.	✔ Ik laat de leerlingen zelf hun leerdoelen bepalen voor een specifieke competentie.

Competentie bevorderen door structuur aan te bieden

Uitdagende taken, aanmoediging na falen, aangepaste hulp, duidelijke richtlijnen en verwachtingen

Competentie bevorderen door structuur

✔ Aan het begin van de les overloop ik met de leerlingen de lesdoelen.	✔ Wanneer de leerlingen tijdens de vakantie een online opdracht maken, kijk ik tussentijds mee en geef ik gerichte feedback.
✔ Ik zoek altijd ook naar positieve aspecten om die als feedback mee te geven aan de leerling.	✔ Als ik negatieve feedback geef, deel ik die op in enkele specifieke haalbare werkpunten.
✔ Ik maak duidelijke afspraken met leerlingen over wat we van elkaar verwachten in de lessen.	✔ Ik volg gemaakte afspraken flexibel maar toch consequent op.

Verbondenheid (Betrokkenheid)

Tonen van oprechte zorg, aanbieden van warmte en waardering

Verbondenheid (Betrokkenheid)

Tonen van oprechte zorg, aanbieden van warmte en waardering

Verbondenheid (Betrokkenheid)

✔ Ik ben oprecht geïnteresseerd in mijn leerlingen.	✔ Iedereen heeft gebreken, ikzelf ook. Dat maakt een leerling niet minder waardevol.
✔ Af en toe zie ik dat een leerling een slechte dag heeft. Dan vind ik het belangrijk om even te polsen hoe het gaat.	✔ Als ik mijn les ontwerp, probeer ik dat zoveel mogelijk te doen vanuit het perspectief van mijn leerlingen.
✔ Ik vind in elke leerling wel een positief kenmerk.	✔ Iedereen maakt wel eens een fout.

Verwerkingsopdracht - individueel - 15'

1. Kies één moment uit je schoolloopbaan waar je motivatie erg autonoom en welwillend was of waar je motivatie erg gecontroleerd en verplichtend was.

2. Analyseer hoe je onderwijsleeromgeving eruit zag op vlak van autonomie-ondersteuning, structuur en betrokkenheid.

3. Noteer welke elementen uit de omgeving je autonome motivatie hebben bevorderd en/of belemmerd.

Je uitdaging als leraar: leren tegelijkertijd jezelf betrokken opstellen, autonomie-ondersteunend werken en structuur aanbieden...

... en mild zijn voor jezelf en opnieuw beginnen als het eens misloopt!

1.2. ARCS- model

ARCS-model

Verwerkingsopdracht - in groep - 20'

1. Houd een recente les voor ogen uit de lespraktijk van één van de LIO's. Neem uit deze les een leerling in gedachten die niet gemotiveerd was.

2. Schets het motivatieprofiel van de leerling en stel vragen ter verduidelijking.

3. Wat kun je als leerkracht doen om de motivatie nog te versterken vertrekkende vanuit het ARCS model?

Vind inspiratie in de module 'Motivatie' in de cursus LIND.

ARCS-model: ZELFSTUDIE

1. Bekijk de module over het ARCS-model in de LIND-cursus op blz. 50-55. Bij het lesmateriaal op Canvas kan je ook het wetenschappelijk artikel terugvinden.

2. Bekijk de opname van het hoorcollege in Etterbeek (Canvas LIND - startpagina - lesmateriaal campus Etterbeek - hoorcollege motivatie).

3. Bekijk eventueel de slides bij het hoorcollege in Etterbeek.

Vragen?

15 minuten pauze

2. Zelfregulerend leren

GO! Pro - Zelfregulerend leren (g-o.be)

Welke elementen van zelfregulerend leren herken je?
Benoem enkele voorbeelden van zelfregulerend leren uit deze praktijk.
Wat zie je veranderen bij de leerlingen?

Nabespreking filmpje

Cognitie: ons denken, hoe wij info verzamelen, opslaan, uitleggen, begrijpen, onthouden, begrijpen.

Metacognitie: denken over ons denken, hoe ga ik dit aanpakken? hoe kan ik mijn doel bereiken? hoe kan ik mezelf motiveren om iets te doen?...

Hoe leren wij eigenlijk?

Onze omgeving verandert continu

Groeiende beschikbaarheid van informatie

Dirk Van Damme (OESO)

Internationale modellen erkennen als '21rst century skill'

Meer info zie Voogt & Pareja Roblin (2010)

Bron: Microsoft Word - PBD - GO! - Begrippenkader soorten doelen.docx (g-o.be)

2.1. Zelfregulerend leren stimuleren

Gericht op zelfregulatie

Aanwijzingen voor leerlingen om zichzelf onder controle te houden, hun werk te plannen, hun vooruitgang te monitoren, hulp te vragen ...

Gericht op zelf

Deze vorm is niet effectief maar komt veel voor!

Trekt aandacht weg van de taak en richt zich op persoon: "wat ben je slim!"

Feedback (vooruitblik op volgende les)

PLACEMAT: Wat is het?

Schrijf individueel zoveel mogelijk sleutelwoorden op die belangrijk zijn om ZRL te definiëren.

Overleg met je collega's.

- Welke elementen hebben jullie genoteerd?

- Welke elementen zijn belangrijk om te vermelden?

Creëer gezamenlijk een definitie.

Zelfregulerend leren

Zelfregulerend leren is het cyclische proces waarbij een lerende zijn gedrag, gedachten, gevoelens én motivatie zelf richting geeft met het oog op het bereiken van zijn leerdoelen en afhankelijk van zijn context.

Bron: Peeters, J. (2022)

Gebrek aan zelfregulerende vaardigheden leidt tot frustratie, faalervaringen, angst, vermijdingsgedrag en zelfs agressie

Verschillende leerstrategieën

Zelfregulerend leren is het cyclische proces waarbij een lerende zijn gedrag, gedachten, gevoelens én motivatie zelf richting geeft met het oog op het bereiken van zijn leerdoelen en afhankelijk van zijn context.

OEFENING:

Hoe heb jij geleerd jezelf te reguleren?

Hoe stimuleer jij dit? Hoe doe jij dit nu al (in de klas)?

Zelfregulerend leren

Verschillende leerstrategieën

Bekijk de voorbeelden van lesmaterialen die ZRL ondersteunen.

Welke leerstrategie wordt er ondersteund met welk materiaal?

Kan je de materialen indelen in categorieën?

"Zelfgestuurd leren kan je niet zelfgestuurd leren".

Zelfregulerend leren

cognitieve

leerstrategie

cognitieve

leerstrategie

Beertjes van Meichenbaum

Wat moet ik precies doen, kennen, kunnen? Wat verwacht de leraar, ouder?
Hoe ga ik dat aanpakken? Wat doe ik eerst? Wat dan? Hoeveel tijd heb ik nodig? Wat staat er op mijn planning? Hoeveel tijd heb ik?
Ben ik goed bezig? Of begin ik ergens anders? Zoek ik eerst iets op van de vorige les? Neem ik even pauze?
Heb ik mijn taak goed uitgevoerd? Heb ik het goed aangepakt? Heb ik bereikt wat ik wilde? Kan ik het? Wat kan ik de volgende keer beter doen?

metacognitieve

leerstrategie

(Elke leerling sterker in zelfstandig werk: 4 stappen – Klasse)

metacognitieve

leerstrategie

metacognitieve

leerstrategie

metacognitieve

leerstrategie

motivationele

leerstrategie

affectieve

leerstrategie

Omgaan met faalangst

Cognitieve leerstrategieën:

strategische acties zoals analyseren, selecteren, structureren, verbanden leggen, concretiseren, personaliseren, toepassen

Metacognitieve leerstrategieën:

denken over denken zoals plannen, oriënteren, relateren, monitoring, begrip checken, jezelf vragen stellen, evalueren, reflecteren, hulp zoeken, samenwerken, omgeving organiseren

Motivatie/affectieve leerstrategieën:

waarderen en belang van de taak inzien, leerdoelen formuleren, vertrouwen dat je het kunt, omgaan met faalervaringen, omgaan met succeservaringen

Groepsdiscussie (10 min)

Bespreek welke van de strategieën

(Cognitieve leerstrategieën, Metacognitieve leerstrategieën, Motivatie/affectieve leerstrategieën)

je zou willen ondersteunen in je eigen praktijk.

Welke concrete ondersteuning kan je bedenken voor jouw vakgebied?

GO! Pro - Zelfregulerend leren (g-o.be)

2.1. Zelfgereguleerd leren stimuleren (deel 2)

Verwerkingsopdracht - in groep - 15'

Lees onderstaande opdrachtomschrijving voor de geïntegreerde proef van 7 kinderzorg.

Welke zelfregulerende strategieën gaan leerlingen inzetten om deze jaaropdracht tot een goed einde te brengen?

Wat kan jij doen als leraar om hen daarbij te ondersteunen?

Cognitieve leerstrategieën:

strategische acties zoals analyseren, selecteren, structureren, verbanden leggen, concretiseren, personaliseren, toepassen

Metacognitieve leerstrategieën:

denken over denken zoals plannen, oriënteren, relateren, monitoring, begrip checken, jezelf vragen stellen, evalueren, reflecteren, hulp zoeken, samenwerken, omgeving organiseren