Krachtige leeromgeving

Leren & leertheorieën - Behaviorisme

Leerlijn pedagogiek en didactiek

Prof.dr. Nadine Engels

Eens kijken wat we kunnen gebruiken uit ...

  • Behaviorisme 
  • Cognitivisme
  • Handelingspsychologie
  • Constructivisme

Voortschrijdend inzicht.

 

Selectief inzetbaar afhankelijk van de beoogde doelen.

Voorbeeld 1 Wiskunde methode Nando - Die Keure

Voorbeeld 1 Wiskunde methode Nando - Die Keure

Voorbeeld 1 Wiskunde methode Nando - Die Keure

Voorbeeld 1 Wiskunde methode Nando - Die Keure

Voorbeeld 1 Wiskunde methode Nando - Die Keure

Voorbeeld 1 Wiskunde methode Nando - Die Keure

Voorbeeld 2 Kapitein Rekenen

Voorbeeld 3 Sturen van leerlingengedrag door prijzen

Behaviorisme

What's in a word?

behaviorisme - behavior - gedrag

 

Behavioristen hielden zich bezig met het bestuderen van 'objectief waar te nemen' gedrag.

 

= reactie op de wijze waarop rond 1900 psychologisch onderzoek werd verricht (introspectie, bewustzijn als object)

 

voorstanders gecontroleerde labo-experimenten

 

voorkeur voor experimenten met dieren

Voorlopers behaviorisme: associatieleer

De verbinding tussen ideeën, begrippen, gevoelens, ...

  • die vaak samen voorkomen
  • die gelijkaardig zijn
  • die contrasteren

wordt sterker

Het ene roept het andere op.

Klassieke conditionering

deredactie.be

7/11/'16

Mechanisme klassieke conditionering Pavlov

Voor wie de klassieke conditionering van Pavlov nog eens wil bekijken

Operante conditionering

Klassieke conditionering = gekoppeld aan een stimulus

Operante conditionering werkt in op de respons door bekrachtiging

 

Mechanisme:

 

Uitgangspunt = willekeurige, spontane gedragingen in een situatie (gedrag x, y, z, ...)

Indien men bepaalde gedragingen systematisch bekrachtigd (bijv. gedrag y), dan vergroot de kans dat gedrag Y meer zal voorkomen

 

(Skinner)

 

Thorndike - wetmatigheden

Wet van het effect:

  • effect van de  respons bepaalt sterkte S-R verbinding

Wet readiness:

  • met juiste voorervaring, sneller S-R verbindingen        

Wet van de herhaling/oefening:

  • hoe meer een stimulus-respons verbinding met succes (gewenst resultaat) wordt geoefend, hoe sterker

! Beloning (materieel, prijzen, voldoening, ...) van positief gedrag versterkt positief gedrag.

Bestraffen van ongewenst gedrag leidt niet tot versterking gewenst gedrag

Operante conditionering in beeld

Sterk geloof in de maakbaarheid van de mens

"Give me a child and I'll shape him into anything" (Skinner)

Brainstorm:

 

Kan er gepast gebruik worden gemaakt van behavioristische principes in het onderwijs?

Toepassingen

  • Klasmanagement en gedragsmodificatie

 

  • Operationele leerdoelen

 

  • Geprogrammeerde instructie
  • Directe instructie

 

  • Vraagvaardigheden

Vraagvaardigheden als behavioristische toepassing

  • Pauzeren
  • Reageren op onjuiste antwoorden
  • Activeren
  • Doorspelen van vragen
  • Doorvragen
  • Te vermijden

        Eigen vragen herhalen

        Eigen vragen beantwoorden

        Antwoorden leerlingen herhalen

Goed antwoordgedrag uitlokken en bekrachtigen

Operante conditionering

Kenmerken behavioristische onderwijs-aanpakken

  • Leerkrachtgestuurd
  • Stapsgewijs naar het gewenst eindgedrag:

       Kleine units van (interactieve) uitleg of ‘voordoen’

       gevolgd door

       –Inoefening

       –Testen

       –Feedback

  • Individualisering van tempo
  • Expliciete doelen (lk) – accent op gedragsleren
  • Externe beloning
  • Veel aandacht voor feedback

Eerst een super-uitvergroot voorbeeld van behaviorisme

Directe instructie

Denk even alle 'whole brain'-extra's weg en kijk naar de opbouw van de les en de typisch behavioristische kenmerken

Componenten van directe instructie

Opbouw les directe instructie

Voorbereiden

  • Terugblik
  • Voorkennis activeren
  • Aandacht richten op lesonderwerp
  • Doel aangeven

Korte loops van:

- Instructie
- Controle
- Begeleide toepassing
- Zelfstandige toepassing & feedback (differentiatie)
Terugblik

Directe instructie

•>50% instructie lk-lln
•Kleine groepjes
•Kleine leerstof-units
•Intro: kapstokken en voorkennis oproepen
•Stap voor stap van subtopic naar subtopic
•Voortdurende testing en feedback

Differentiatiemodel basis-extra passend bij directe instructie

Kritiek

  • Mechanistisch
  • Objectivistische visie op kennis: wat programmeerbaar en meetbaar is
  • Geen cognitieve activiteit van hogere orde (creatie, zelf produceren, denken, ...)
  • Sterke afhankelijkheid van de leerkracht – geen zelfsturing
  • Nauwelijks aandacht voor intrinsieke motivatie

Behavioristische aanpak gepast voor ... ?

  • Basisvaardigheden (doen, nadoen, toepassen, trainen)
  • Verwerven en inoefenen van vastliggende algoritmen
  • Algemeen: wat moet 'ingeslepen' worden

Directe instructie blijkt, op grond van meta-analyse van experimentele studies, een hoge effectiviteit te hebben voor alle doelgroepen.

Kritisch blijven!

Voorbeelden strategieën en werkvormen die aansluiten bij behavioristische benaderingen

Onderwijsleergesprekken

Interactieve demonstraties

Begeleid oefenen

Zelfstandig oefenen en feedback

Prentencarrousel

 

Zie Mitchell:

Strategie 9 - oefen en herhaal

Strategie 11 - behavioristische benaderingen

Strategie 14 - Directe instructie

Leren en leertheorieën - Behaviorisme

By idlovub

Leren en leertheorieën - Behaviorisme

  • 2,026